Το βιβλίο του Γιάννη Βαρουφάκη για την κρίση «μιλάει» και γερμανικά

«Μια μετριοπαθής πρόταση για την επίλυση της κρίσης του ευρώ» είναι το δεύτερο βιβλίο του Γιάννη Βαρουφάκη που κυκλοφόρησε χθες και στα γερμανικά. Μια εναλλακτική ανάγνωση της ευρωκρίσης.

Πρόκειται για το τελευταίο βιβλίο του Έλληνα υπουργού Οικονομικών και καθηγητή Οικονομικής Θεωρίας, το οποίο συνέγραψε μαζί με άλλους δύο οικονομολόγους, τον Βρετανό Στιούαρτ Χόλαντ, πρώην σύμβουλο του Ζακ Ντελόρ, και τον Αμερικανό Τζέιμς Γκαλμπρέιθ.

Το βιβλίο «Μια μετριοπαθής πρόταση για την επίλυση της κρίσης του ευρώ» εκδόθηκε το 2010. Από χθες κυκλοφορεί και η γερμανική μετάφραση από τις εκδόσεις Αnjte Kunstmann («Bescheidener Vorschlag zur Lösung Europas»). Τις τελευταίες προσθήκες στη γερμανική έκδοση ενέταξε ο Γιάννης Βαρουφάκης αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του στο υπουργείο Οικονομικών και μάλιστα μετά από μια συνάντηση με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Πρόκειται για το δεύτερο βιβλίο του Γιάννη Βαρουφάκη που μεταφράζεται στα γερμανικά, μετά τον «Παγκόσμιο Μινώταυρο» που κυκλοφόρησε στη Γερμανία το 2012 από τις ίδιες εκδόσεις.

Οι τέσσερις πτυχές της ευρωκρίσης

Στο σύντομο βιβλίο των 64 σελίδων οι τρεις οικονομολόγοι παρουσιάζουν μια κριτική αποτίμηση των μέχρι σήμερα χειρισμών στην αντιμετώπιση της ευρωκρίσης και προτείνουν τις δικές τους λύσεις. «Πρόθεσή μας ήταν απλώς να αποκρούσουμε τον επικίνδυνο μύθο που καλλιεργείται, σύμφωνα με τον οποίο δεν υπάρχει εναλλακτική στην καθεστηκυία τάξη πραγμάτων, την ώρα που η Ευρώπη είναι καταδικασμένη να βυθίζεται ολοένα περισσότερο στη δίνη των χρεών και του αποπληθωρισμού» ανέφερε ο Γιάννης Βαρουφάκης εξηγώντας το σκοπό του συγγραφικού εγχειρήματος.

Η πρόταση των τριών οικονομολόγων είναι «μετριοπαθής» για δύο λόγους. Παρουσιάζει νέες στρατηγικές διαχείρισης της κρίσης, οι οποίες πρώτον, δεν απαιτούν τη σύσταση νέων θεσμικών οργάνων και δεύτερον, δεν προϋποθέτουν την αναθεώρηση των θεμελιωδών ευρωπαϊκών Συνθηκών. Σύμφωνα με τους συγγραφείς η ευρωκρίση συνίσταται σε τέσσερις επιμέρους κρίσεις: την τραπεζική κρίση, την κρίση χρέους, την επενδυτική κρίση και την κοινωνική κρίση. Πάνω στους τέσσερις αυτούς άξονες περιστρέφονται και οι προτάσεις για την επίλυσή τους.

Ο κομβικός ρόλος της ΕΚΤ

Ο Βαρουφάκης και οι συνάδελφοί του θεωρούν καταρχήν την τραπεζική ένωση με τη σημερινή της μορφή «αντιπαραγωγική», διότι τα κράτη-μέλη οφείλουν να εγγυώνται τις καταθέσεις χωρίς όμως να έχουν την οικονομική δυνατότητα για κάτι τέτοιο. Επιπλέον ο τρόπος, με τον οποίο χαλυβδώθηκε θεσμικά και χρηματοπιστωτικά η νομισματική ένωση κατά την πιο κρίσιμη φάση της ευρωκρίσης, όπως επίσης και ο σχεδιασμός των ευρωπαϊκών προγραμμάτων διάσωσης δεν απέφεραν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τόσο χώρες με ελλείμματα όσο και χώρες με πλεονάσματα να πρέπει μακροπρόθεσμα να σηκώσουν το ίδιο υψηλό φορτίο.

Σε πολλές φάσεις της ευρωκρίσης η ΕΚΤ βρέθηκε στο επίκεντρο, καλούμενη να αντιμετωπίσει πρωτοφανείς προκλήσεις, αλλά και να καθορίσει τα όρια των αρμοδιοτήτων της υπό το φως της Συνθήκης του Μάαστριχτ, όπως στην περίπτωση του προγράμματος αγοράς ομολόγων χωρών της ευρωζώνης. Οι συγγραφείς βλέπουν θετικά τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε η ΕΚΤ κατά τη διάρκεια της ευρωκρίσης καθώς έδρασαν σαν ένα ευνοϊκό πλαίσιο για την σταθεροποίηση του χρέους, δίνοντας παράλληλα στα υπερχρεωμένα κράτη-μέλη της ευρωζώνης τη δυνατότητα να μειώσουν μακροπρόθεσμα το συνολικό χρέος.

Ένα νέο «new deal» για την Ευρώπη

Οι τρεις οικονομολόγοι δεν στέκονται μόνο σε μια περιγραφική προσέγγιση της κρίσης αλλά προχωρούν ένα βήμα παραπέρα, προτείνοντας ένα νέο επενδυτικό «new deal» για το σύνολο της ευρωζώνης. Μέχρι σήμερα τα επενδυτικά προγράμματα στα μισά σχεδόν από τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης χρηματοδοτούνταν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων.

Σύμφωνα με τον Γιάννη Βαρουφάκη, και η ΕΚΤ θα πρέπει να αναλάβει αντίστοιχο ρόλο, εκδίδοντας ομόλογα με γνώμονα την τροφοδότηση της ανάπτυξης, χωρίς να επιβαρύνουν παράλληλα το δημόσιο χρέος των κρατών που θέλουν να προχωρήσουν σε επενδύσεις. Στην πρότασή τους οι τρεις συγγραφείς τάσσονται επίσης υπέρ της δημιουργίας «ενός προγράμματος έκτακτης ανάγκης υπέρ της κοινωνικής αλληλεγγύης» με πρότυπο αντίστοιχα αμερικανικά προγράμματα κοινωνικού και ανθρωπιστικού χαρακτήρα.

Η ΕΕ «έχει πολιτικό και ηθικό καθήκον» να αντιμετωπίσει άμεσα και αυτήν την πτυχή της κρίσης, κι αυτό διότι τόσο η διαρθρωτική κρίση του ευρώ σε συνδυασμό με τα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν στα ασθενέστερα μέλη της ευρωζώνης έφερε σε δεινή θέση τους πολίτες τους, καθιστώντας τη διαχείριση της κατάστασης εξαιρετικά δύσκολη.

Η ανάλυση της κρίσης αλλά και οι εναλλακτικές οδοί για έξοδο από αυτή, όπως αναλύονται στην «Μετριοπαθή Πρόταση», θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μια κλασική ανάλυση των οικονομολόγων της αριστεράς. Πολλοί στη Γερμανία αμφισβητούν κατά πόσον η άποψη των τριών οικονομολόγων για τον ρόλο που καλείται να παίξει η ΕΚΤ είναι συμβατή με το καταστατικό της. Ωστόσο οι θέσεις των Βαρουφάκη, Χόλαντ και Γκαλμπρέιθ δεν θα πρέπει να απορριφθούν εκ προοιμίου ως ανεδαφικές, αλλά αντίθετα αξίζει να συζητηθούν εκτενώς. Άλλωστε κάθε δημοκρατικό πολιτικό σύστημα οφείλει να διαθέτει εναλλακτικές.

Πηγή: Deutsche Welle