9 στιγμές στην ιστορία που η πολιτική φίμωσε την τέχνη
Σε όλη την ιστορία, η τέχνη και η λογοτεχνία συχνά υπόκεινται σε λογοκρισία για διάφορους λόγους. Ένα πρωταρχικό κίνητρο ήταν η επιθυμία διατήρησης του κοινωνικού και πολιτικού ελέγχου. Οι κυβερνήσεις και οι κυβερνώντες αρχές προσπάθησαν να περιορίσουν ή να καταστείλουν φωνές που αμφισβητούν τις ιδεολογίες τους ή επικρίνουν τις πολιτικές τους, φοβούμενοι ότι τέτοιες εκφράσεις θα μπορούσαν να υποκινήσουν τη διαφωνία ή την εξέγερση μεταξύ του πληθυσμού.
Η λογοκρισία έχει επίσης ωθηθεί από θρησκευτικές και ηθικές ανησυχίες, με ορισμένες καλλιτεχνικές ή λογοτεχνικές δημιουργίες να θεωρούνται βλάσφημες, ανήθικες ή προσβλητικές για τις κυρίαρχες κοινωνικές αξίες. Επιπλέον, η λογοκρισία έχει χρησιμοποιηθεί για την προστασία της δημόσιας ευαισθησίας, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ρητό ή αμφιλεγόμενο περιεχόμενο που μπορεί να θεωρηθεί επιβλαβές ή διαφθορικό.
Στην παρακάτω λίστα θα δούμε 9 φορές που η τέχνη λογοκρίθηκε από την εξουσία.
9. Ο καλλιτεχνικός ακτιβισμός του Ai Weiwei στην Κίνα
Ο Ai Weiwei, ένας εξέχων Κινέζος καλλιτέχνης και ακτιβιστής, έχει αντιμετωπίσει λογοκρισία και κυβερνητικές καταστολές λόγω της ειλικρινούς κριτικής του στην κινεζική κυβέρνηση. Οι εγκαταστάσεις του, η παρουσία του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι ταινίες ντοκιμαντέρ έχουν λογοκριθεί και έχει υποβληθεί σε παρακολούθηση, κράτηση και περιορισμούς στις καλλιτεχνικές του δραστηριότητες.
8. «The Satanic Verses» του Salman Rushdie (1988)
Tο μυθιστόρημα του Βρετανού συγγραφέα Salman Rushdie «The Satanic Verses» αντιμετώπισε εκτεταμένη διαμάχη και λογοκρισία λόγω της απεικόνισης του Ισλάμ και των θρησκευτικών προσώπων. Το βιβλίο θεωρήθηκε βλάσφημο από πολλές μουσουλμανικές κοινότητες, οδηγώντας σε διαμαρτυρίες, απαγορεύσεις και απειλές κατά του Ρούσντι. Η διαμάχη ανέδειξε τη σύγκρουση μεταξύ της ελευθερίας της έκφρασης και των θρησκευτικών ευαισθησιών.
7. The Hays Code στο Hollywood (1934-1968)
Ο Κώδικας Παραγωγής Κινηματογράφου, κοινώς γνωστός ως Κώδικας Hays, ήταν ένα σύνολο οδηγιών που υπαγόρευαν το περιεχόμενο των ταινιών στο Χόλιγουντ. Επέβαλε αυστηρά ηθικά πρότυπα και απαγόρευε ρητό περιεχόμενο όπως γυμνό, βωμολοχίες και απεικονίσεις αμφιλεγόμενων κοινωνικών θεμάτων. Οι σκηνοθέτες έπρεπε να τηρήσουν τον κώδικα για ασφαλή διανομή, οδηγώντας σε αυτολογοκρισία και περιορισμένη δημιουργική ελευθερία.
6. Ο Σοσιαλιστικός Ρεαλισμός της Σοβιετικής Ένωσης (1932-1953)
Στη Σοβιετική Ένωση, υπό την κυριαρχία του Ιωσήφ Στάλιν, ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός έγινε το εγκεκριμένο από το κράτος στυλ τέχνης. Οι καλλιτέχνες έπρεπε να δημιουργήσουν έργα που δοξάζουν το σοβιετικό καθεστώς και προωθούν την κομμουνιστική ιδεολογία. Οποιεσδήποτε μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης παρέκκλιναν από αυτό το εγκεκριμένο στυλ λογοκρίθηκαν και οι καλλιτέχνες κινδύνευαν να διωχθούν εάν το έργο τους θεωρούνταν ανατρεπτικό.
5. Η Ισπανική Ιερά Εξέταση (1478-1834)
Η Ισπανική Ιερά Εξέταση είχε στόχο να επιβάλει την καθολική ορθοδοξία και να καταστείλει τις αιρέσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ευρεία λογοκρισία βιβλίων, θεατρικών έργων και έργων τέχνης που θεωρήθηκαν αντίθετα με τις διδασκαλίες της Καθολικής Εκκλησίας. Πολλά έργα, συμπεριλαμβανομένων διακεκριμένων Εβραίων και Μουσουλμάνων συγγραφέων, απαγορεύτηκαν και καταστράφηκαν.
4. Η Κινεζική Πολιτιστική Επανάσταση (1966-1976)
Κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης στην Κίνα, ξεκίνησε μια μαζική εκστρατεία για τον καθαρισμό της κοινωνίας από «αστικά» στοιχεία, συμπεριλαμβανομένης της λογοτεχνίας, της τέχνης και άλλων μορφών πολιτιστικής έκφρασης. Αμέτρητα βιβλία, έργα τέχνης και τεχνουργήματα καταστράφηκαν και καλλιτέχνες και διανοούμενοι διώχθηκαν ή αναγκάστηκαν να εργαστούν. Αυτή η περίοδος αντιπροσωπεύει μια σημαντική περίπτωση κρατικής λογοκρισίας και ελέγχου της καλλιτεχνικής έκφρασης.
3. Καταστροφή βιβλίων από τους Ναζί (1933)
Μετά την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ στην εξουσία στη Γερμανία, το ναζιστικό καθεστώς διεξήγαγε καύση βιβλίων ως μέρος της εκστρατείας του για να καταστείλει τις φωνές που διαφωνούν και να επιβάλει την ιδεολογία τους. Βιβλία Εβραίων, κομμουνιστών και φιλελεύθερων συγγραφέων ήταν μεταξύ εκείνων που στοχοποιήθηκαν και καταστράφηκαν. Οι καύσεις βιβλίων συμβόλιζαν τη λογοκρισία και τον έλεγχο των πληροφοριών υπό το ναζιστικό καθεστώς.
2. Το κάψιμο της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας (48 π.Χ. και 391 μ.Χ.)
Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο ήταν φημισμένη ως κέντρο γνώσης και επιστήμης. Ωστόσο, υπέστη δύο σημαντικές περιπτώσεις καταστροφής. Η πρώτη συνέβη κατά τη ρωμαϊκή κατάκτηση της Αιγύπτου και η δεύτερη με το διάταγμα του χριστιανού αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α’. Η απώλεια αμέτρητων αρχαίων κειμένων και χειρογράφων αντιπροσωπεύει μια βαθιά πράξη λογοκρισίας της γνώσης και της πνευματικής κληρονομιάς.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ TOP 10:
1. The Index Librorum Prohibitorum (1559-1966)
Το Index Librorum Prohibitorum, ή Index of Forbidden Books, ήταν ένας κατάλογος εκδόσεων που απαγορεύονταν από την Καθολική Εκκλησία. Το Ευρετήριο στόχευε στον έλεγχο της πρόσβασης σε έργα που θεωρούνται αιρετικά, ανήθικα ή αντίθετα με το καθολικό δόγμα. Πολλοί εξέχοντες συγγραφείς, συμπεριλαμβανομένων των Galileo Galilei και René Descartes, βρίσκονταν στον κατάλογο του Ευρετηρίου.
