Από το «TheFacebook» στο Meta: Η ιστορία πίσω από το μεγαλύτερο social media του πλανήτη

Η πλατφόρμα ανοίγει για όλους τους χρήστες άνω των 13 ετών που διαθέτουν διεύθυνση email το 2006.

Την ίδια χρονιά η Yahoo προσπαθεί να εξαγοράσει το Facebook για 1 δισεκατομμύριο δολάρια, όμως ο Zuckerberg τους απέρριψε, και ένα χρόνο αργότερα, το 2007, η Microsoft αγόρασε το 1,6% των μετοχών του Facebook για 240 εκατομμύρια δολάρια.

Το 2008 οι αδερφοί Winklevoss, καταθέτουν μήνυση κατά του Zuckerberg, κατηγορώντας τον ότι τους έκλεψε την ιδέα και τη μετέτρεψε σε Facebook. Η δική τους ιδέα αφορούσε μια πλατφόρμα που ονομαζόταν HarvardConnection.

Η αγωγή διευθετήθηκε εξωδικαστικά και όλο αυτό το δράμα μετατράπηκε στην ταινία με το όνομα “The Social Network” που κυκλοφόρησε το 2010.

Το πρώτο μεγάλο επεισόδιο σχετικά με τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών έρχεται όταν μια αναφορά αποκαλύπτει ότι πολλές εφαρμογές του Facebook, συμπεριλαμβανομένων των 10 κορυφαίων εφαρμογών εκείνης της εποχής – όπως το FarmVille – διέρρεαν αναγνωριστικά στοιχεία στους διαφημιστές.

Αυτά τα αναγνωριστικά επιτρέπουν την παρακολούθηση και τη στόχευση των διαδικτυακών δραστηριοτήτων ενός χρήστη ανεξάρτητα από τις ρυθμίσεις απορρήτου του. Οι εφαρμογές παρακολουθούσαν επίσης τους φίλους των χρηστών, και ορισμένες από αυτές τις εταιρείες εφαρμογών διέδωσαν στη συνέχεια δεδομένα χρηστών του Facebook σε άλλες εταιρείες.

Μέσα στα φιλόδοξα σχέδια του Facebook το 2013, ήταν η συνεργασία με την HTC για την κυκλοφορία ενός “τηλεφώνου Facebook” με την ονομασία HTC First, το οποίο είχε βασίσει την εμφάνιση της αρχικής οθόνης στον σχεδιασμό και την τεχνολογία του Facebook. Ωστόσο το φιλόδοξο αυτό σχέδιο ναυάγησε σχετικά γρήγορα. Η AT&T, ο αποκλειστικός διανομέας του First στις ΗΠΑ, φέρεται να πούλησε μόνο 15.000 συσκευές περίπου, ενώ τόσο το ReadWrite όσο και το Time συμπεριέλαβαν το First μεταξύ των μεγαλύτερων αποτυχιών στον κλάδο της τεχνολογίας το 2013.

Το ίδιο διάστημα ανακοινώθηκε και το λανσάρισμα του Internet.org, το οποίο ξεκίνησε με την ευγενή ιδέα της διάδοσης του Διαδικτύου σε όλους, όμως σύντομα αποκαλύφθηκε πως είχε πιο δόλια κίνητρα. Πολλοί υποστήριξαν ότι το Internet.org δεν προσφέρει πραγματική πρόσβαση στο Διαδίκτυο, αλλά αντίθετα, «κλειδώνει» τους ανθρώπους σε ένα είδος περιφραγμένου κήπου ή ψηφιακής φυλακής που περιέχει επιλεγμένες ιστοσελίδες που προωθούν τα πιστεύω και τα συμφέροντα του Facebook. Ωστόσο, ορισμένα κράτη εξακολουθούν να αγκαλιάζουν το Internet.org.

Το 2012 το Facebook εξαγοράζει το Instagram έναντι 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, το οποίο, όπως γνωρίζουμε σήμερα, είναι μία από τις πιο επιτυχημένες εξαγορές της εταιρείας. Έτσι το Facebook ξεπερνά το 1 δισεκατομμύριο ενεργούς χρήστες μηνιαίως.

Την επόμενη χρονιά, ο Zuckerberg στρέφει την προσοχή του και στο Snapchat. Το Facebook φημολογείται ότι πρόσφερε 3 δισεκατομμύρια δολάρια για να αγοράσει την ανερχόμενη πλατφόρμα, όμως ο CEO Evan Spiegel αρνήθηκε.

Η απόρριψη του Snapchat δεν αποθάρρυνε όμως τον Zuckerberg, ο οποίος συνέχισε την εξάπλωση του ομίλου του. Το WhatsApp εντάσσεται στο Facebook το 2014 μετά από μια συμφωνία εξαγοράς 19 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ λίγο αργότερα η εταιρεία αγοράζει και την Oculus για 2 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το 2016 η ενότητα ειδήσεων Trending Topics του Facebook αναφέρεται ότι λογοκρίνει συντηρητικές ειδήσεις. Τα ευρήματα προέκυψαν λιγότερο από μία εβδομάδα αφότου ο διευθύνων σύμβουλος του Facebook, Mark Zuckerberg, συναντήθηκε με περισσότερους από δώδεκα συντηρητικούς αρχηγούς.

Ο Zuckerberg κάλεσε τη συνάντηση αφού ο τεχνολογικός ιστότοπος Gizmodo ανέφερε ότι το Facebook προσέλαβε “επιμελητές ειδήσεων” για να καταστείλει περιεχόμενο από συντηρητικούς ιστότοπους.

Την ίδια χρονιά, το Facebook κατηγορείται πως μέσω “βομβαρδισμού” ψηφιακών διαφημίσεων επηρέασε τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ εξασφαλίζοντας την απροσδόκητη νίκη του Donald Trump.

Το 2017 το Facebook ξεπερνά τα 2 δισεκατομμύρια ενεργούς χρήστες μηνιαίως, όμως η εταιρεία κατηγορείται πως υποστηρίζει την εθνοκάθαρση στη Μιανμάρ, αφού επέτρεψε την αναπαραγωγή εκτενούς υλικού ακραίου μίσους που δημοσιεύθηκε στην πλατφόρμα κατ’εξακολούθηση.

Το Facebook παραδέχτηκε το 2018 ότι δεν είχε κάνει αρκετά για να αποτρέψει την υποκίνηση βίας και ρητορικής μίσους εναντίον των Ροχίνγκια, της μουσουλμανικής μειονότητας στη Μιανμάρ.

Αναμφισβήτητα ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα για το Facebook – το σκάνδαλο της Cambridge Analytica – ήρθε στο φως το 2018. Διαπιστώθηκε ότι η Cambridge Analytica είχε δεδομένα για 87 εκατομμύρια χρήστες του Facebook, τα οποία συγκέντρωσε μέσω μιας εφαρμογής που παρουσιαζόταν ως κουίζ προσωπικότητας. Τα δεδομένα από αυτή τη διαρροή χρησιμοποιήθηκαν για τη χειραγώγηση των αμερικανικών εκλογών και της ψηφοφορίας για το Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο Christopher Wylie, ο οποίος συνεργαζόταν με ακαδημαϊκούς του Πανεπιστημίου Cambridge για τη λήψη των δεδομένων, είπε στον Observer: «Εκμεταλλευτήκαμε το Facebook για να συγκεντρώσουμε τα προφίλ εκατομμυρίων ανθρώπων. Με βάση αυτό, κατασκευάσαμε μοντέλα για να εκμεταλλευτούμε όσα γνωρίζαμε για αυτούς και να στοχεύσουμε τους εσωτερικούς τους δαίμονες. Αυτή ήταν η βάση πάνω στην οποία χτίστηκε ολόκληρη η εταιρεία».

Ο διευθύνων σύμβουλος του Facebook, Mark Zuckrberg, κατέθεσε ενώπιον της Γερουσίας και του Κοινοβουλίου για μια σειρά από σκάνδαλα προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Το 2018 αποδείχθηκε μια εξαιρετικά ταραχώδης χρονιά για το Facebook, καθώς εμφανίστηκε ακόμα μία αναφορά, σύμφωνα με την οποία η εταιρεία προσέλαβε μια υπηρεσία δημοσίων σχέσεων για να γράψει αρνητικά άρθρα σχετικά με τους ανταγωνιστές της, Apple και Google. Το Facebook χρησιμοποιούσε την εταιρεία δημοσίων υποθέσεων για να προωθήσει την ιδέα ότι ο φιλελεύθερος χρηματοδότης Τζορτζ Σόρος βρισκόταν πίσω από ένα αυξανόμενο κίνημα κατά του Facebook.

Παράλληλα η εταιρεία, προσπάθησε να υποβαθμίσει τον αντίκτυπο της ρωσικής παρέμβασης μέσω Facebook στις εκλογές του 2016.

Το 2019 διαπιστώθηκε ότι το Facebook κυκλοφορεί μια παράνομη εφαρμογή iOS (και μια Android) που χρησιμοποιούσε VPN για να παρακολουθεί τη χρήση συσκευών εφήβων και ενηλίκων και τις συνήθειες περιήγησής τους στο διαδίκτυο. Η πλατφόρμα πλήρωνε επίσης τους εφήβους 20 δολάρια το μήνα για να εγκαταστήσουν τη συγκεκριμένη εφαρμογή.

Η Apple τιμώρησε το Facebook ανακαλώντας το εταιρικό πιστοποιητικό. Με την ανάκληση του πιστοποιητικού, όλες οι εσωτερικές εφαρμογές του Facebook έπαψαν να λειτουργούν. Έκτοτε, το πιστοποιητικό έχει αποκατασταθεί και η προσβλητική εφαρμογή δεν βρίσκεται πλέον στο App Store, όμως εξακολουθεί να είναι διαθέσιμη στο Google Play Store.

Facebook, Instagram, WhatsApp και Messenger υπέστησαν στις 4 Οκτωβρίου 2021 μια πρωτόγνωρη τεχνική βλάβη 6 ωρών που βύθισε το Facebook στο σκοτάδι και επηρέασε δισεκατομμύρια χρήστες.

Το μπλακ άουτ ήρθε σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο για την εταιρεία. Η πρώην υπεύθυνη προϊόντων του Facebook Φράνσις Χόγκεν, κατηγόρησε δημοσίως την εταιρεία ότι βάζει “το κέρδος πάνω από την ασφάλεια” των χρηστών σε συνέντευξή της στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CBS.

Η Χόγκεν αποκάλυψε σωρεία εσωτερικών εγγράφων που συνέλεξε ενώ εργαζόταν για το Facebook. Μερικά από αυτά περιλαμβάνουν στοιχεία για το πώς η χρήση του Instagram βλάπτει σοβαρά την ψυχική υγεία των εφήβων, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την ενθάρρυνση διατροφικών διαταραχών και της εικόνας του σώματος. Επίσης, η Χόγκεν υποστήριξε ότι δεν λαμβάνονταν μέτρα απέναντι στη ρητορική μίσους γιατί αυτό θα έπληττε τη δημοφιλία της πλατφόρμας.

Ουσιαστικά, η Χόγκεν κατήγγειλε το Facebook ότι σκόπιμα δεν παίρνει μέτρα προστασίας των χρηστών, επειδή αυτό θα είχε αντίκτυπο στα κέρδη.