Fortune Θέμα: Πώς αλλάζει η πανδημία τη στρατηγική των επιχειρήσεων και τον τρόπο σκέψης των στελεχών
Tης Μαρίας Ακριβού
«Οι έκτακτες καταστάσεις απαιτούν γρήγορα αντανακλαστικά και εύκολη προσαρμογή». Μπορεί μια τέτοια φράση να ακούγεται κλισέ, όμως οι αλλαγές που έλαβαν χώρα την τελευταία δεκαετία, τόσο σε παγκόσμιο, όσο και σε εθνικό επίπεδο, έχουν επαναπροσδιορίσει το ρόλο του manager, έχουν αλλάξει τον τρόπο σκέψης του και έχουν επιβαρύνει τη θέση του με πρόσθετες ευθύνες. Κοινώς πλέει σε αχαρτογράφητα νερά και μια λάθος απόφαση μπορεί να ρίξει, ανά πάσα στιγμή, το καράβι στα βράχια.
Μην ξεχνάμε ότι στο πολύ πρόσφατο παρελθόν, η κατάρτιση ενός business plan 5ετίας ήταν ο κανόνας και όχι η εξαίρεση για την εύρυθμη λειτουργία μιας επιχείρησης. Η διοίκηση σπάνια αναθεωρούσε τις εκτιμήσεις της, ήταν σίγουρη για τη σταθερότητα του οικονομικού περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιούνταν – και κατ’ επέκταση για τις επενδυτικές τοποθετήσεις της – επαναπαυόταν στο μερίδιο που διατηρούσε στην εσωτερική αγορά και είχε περιορισμένη εξαγωγική παρουσία, και πήγαινε στο «ρελαντί». Σήμερα μια τέτοια προσέγγιση είναι τουλάχιστον αφελής, καθώς οι εξωγενείς παράγοντες που εμφανίζονται σχεδόν καθημερινά, είναι τέτοιου μεγέθους και δυναμικής, που μπορούν να ταρακουνήσουν συθέμελα ακόμη και το πιο ισχυρό επιχειρηματικό οικοδόμημα.
Ο κορωνοϊός, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και το επιδεινωμένο οικονομικό περιβάλλον δημιουργούν ένα έντονο αίσθημα αβεβαιότητας. Ταυτόχρονα, όμως, επιτρέπουν στους «ετοιμοπόλεμους» να πρωταγωνιστήσουν στην επόμενη μέρα.
Καταξιωμένοι επιχειρηματίες και managers αποκαλύπτουν στο Fortune Greece πώς η πανδημία επηρέασε τη στρατηγική τους και πώς προετοιμάζονται για το 2021.
Ιουλία Τσέτη
CEO του Ομίλου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη (ΟΦΕΤ) & μέλος του ΔΣ του ΣΕΒ.
«Εκτός από αυτήν καθ’ αυτήν την πανδημία, εκείνο που πρέπει να μας προβληματίσει είναι οι συνέπειές της, οι οποίες είναι πολυεπίπεδες, οικονομικές, επιχειρηματικές, εργασιακές. Το lockdown και τα μέτρα περιορισμού, λόγω της πανδημίας, είχαν ως αποτέλεσμα να σημειωθεί η μεγαλύτερη ύφεση στη μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδας, καθώς το ΑΕΠ υποχώρησε κατά 15,2% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους.
Είναι επιτακτική ανάγκη, να εντατικοποιήσουμε τις εξαγωγές μας, να ενισχύσουμε τον πρωτογενή μας τομέα και να στραφούμε στη διαφύλαξη του φυσικού μας πλούτου, που μειώνεται ανησυχητικά. Προστατεύοντας τη βιοποικιλότητα, προλαμβάνουμε σε μεγάλο βαθμό και τα λοιμώδη νοσήματα και αυξάνουμε την πιθανότητα εύρεσης αποτελεσματικών θεραπειών για την αντιμετώπιση ασθενειών.
Η Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει αυτάρκεια και εξωστρέφεια, προκειμένου να ισχυροποιηθεί και να δώσει ένα δυνατό έναυσμα στην επανεκκίνηση της οικονομίας της. Αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για τις επιχειρήσεις και φυσικά για την ίδια τη χώρα.
Ας μην ξεχνάμε, την εξαγωγική δυναμική και τη σημασία του ελληνικού φαρμάκου. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων (Αύγουστος 2020), καταγράφεται εντυπωσιακή αύξηση κατά 59,7% των εξαγωγών φαρμάκων, στο πρώτο εξάμηνο του 2020, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Τα τελευταία χρόνια, τα φάρμακα παραμένουν σταθερά το δεύτερο σε αξία εξαγώγιμο προϊόν της ελληνικής οικονομίας, μετά τα πετρελαιοειδή, με το ποσοστό της συμμετοχής τους στο σύνολο των εξαγωγών να ξεπερνά το 6%!
Εμείς στον Όμιλο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη, σχεδιάζουμε ήδη την επόμενη ημέρα, με την UniHerbo, τη νέα βιομηχανική μας μονάδα- που θα αρχίσει την λειτουργία της στο τέλος του 2020 στα Οινόφυτα. Στόχος μας, να συνεχίσουμε να δημιουργούμε καινοτόμα προϊόντα με καθετοποίηση παραγωγής πρώτων υλών, που θα προκύπτουν από εκχυλίσεις φαρμακευτικών φυτών, δένδρων και βιοκαλλιέργειες. Σκευάσματα που θα βελτιώνουν την ποιότητα ζωής και θα λειτουργούν προληπτικά και ευεργετικά για την υγεία μας».
Κωστής Σταυρόπουλος
CEO iSquare
«Οι δυσκολίες που έχουν να αντιμετωπίσουν σήμερα οι εταιρείες είναι πολλαπλές και ιδιαίτερα σημαντικές (πανδημία, οικονομική κρίση, καταναλωτική ύφεση, αλλαγή τρόπου εργασίας, αλλαγή συμπεριφοράς καταναλωτή, κτλ.). Η κορυφαία πρόκληση για έναν manager σήμερα είναι η διαχείριση της ισορροπίας που απαιτείται, τόσο εσωτερικά στα στελέχη και τους συναδέλφους της εταιρείας, όσο και εξωτερικά στις προσδοκίες και απαιτήσεις των πελατών σε μια τόσο δύσκολη αγορά.
Μια λεπτή και εύθραυστη διαχείριση ισορροπίας συναισθημάτων, συμπεριφορών, φόβου και ανασφάλειας των ανθρώπων, που καλούνται να λειτουργήσουν σε διαφορετικό περιβάλλον, με διαφορετικά εργαλεία, ανθρώπινων σχέσεων εξ’ αποστάσεως, νέους τρόπους αλληλεπίδρασης και εργασίας και όλα αυτά υπό τον φόβο του άγνωστου μιας και δεν γνωρίζουμε και άρα δεν μπορούμε να σχεδιάσουμε το «αύριο».
Παρόλα αυτά, σε κάθε δυσκολία, σε κάθε πρόκληση, γεννιούνται ευκαιρίες και νέοι δημιουργικοί τρόποι προσέγγισης και επίλυσης των προβλημάτων και άρα είμαι αισιόδοξος ότι ακόμα και από αυτή την πολύ δύσκολη και πρωτόγνωρη πραγματικότητα θα βγούμε ακόμα πιο δυνατοί.
Η στρατηγική και ο σχεδιασμός των εταιρειών πλέον, γίνεται πιο βραχυπρόθεσμος και με περισσότερα σημεία ευελιξίας και απαιτεί συνεχή και άμεση επέμβαση και «αλλαγή πλεύσης» σε περίπτωση που αυτό χρειαστεί. Βαδίζουμε προς το τέλος των ετήσιων στρατηγικών πλάνων ή στόχων, και σχεδιάζουμε με βάση το τώρα και το «ορατό αύριο». Ταυτόχρονα υπολογίζουμε πλέον και εντάσσουμε στην στρατηγική μας πολλαπλά σενάρια και διαφορετικές προσεγγίσεις ή δράσεις ανάλογα με διαφορετικές υποθέσεις. ‘Έτσι προσπαθούμε να ενισχύσουμε την πρόληψη από την αντίδραση, αν και αυτό δεν είναι πάντα εφικτό.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις και χτίζουμε σημαντικές εμπειρίες σαν άνθρωποι, σαν στελέχη, σαν εταιρείες. Πλέον η επιτυχία εξαρτάται από σωστή ομαδική προσπάθεια και όχι από ατομικές στρατηγικές. Από γρήγορες, άλλα μελετημένες αντιδράσεις, και όχι από μακρόπνοο στρατηγικό σχεδιασμό».
Τζούλη Χαϊδά
Αντιπρόεδρος ΙΚΤΙΝΟΣ
«Η πανδημία του Covid-19, έχει διαταράξει την παγκόσμια οικονομία, δημιουργώντας τεράστιες προκλήσεις στους managers, ώστε να αναθεωρήσουν το ρόλο τους, καθώς προσπαθούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και σε ένα νέο εργασιακό περιβάλλον που ίσως δεν είχαν μέχρι τώρα φανταστεί.
Η κουλτούρα της ΙΚΤΙΝΟΣ ΕΛΛΑΣ Α.Ε. βασίζεται στην ανθρωποκεντρική προσέγγιση, στη διοίκηση ανθρωπίνων πόρων και, παρά τις αρνητικές συνέπειες της πανδημίας, δεν έθεσε ούτε ένα εργαζόμενο σε αναστολή, ούτε προχώρησε σε απολύσεις και περικοπές, σε μειώσεις μισθών και προσωπικού.
Καθώς οι εκτιμήσεις μας για το βάθος της κρίσης είναι επισφαλείς και το σενάριο επιστροφής στην ανάπτυξη είναι ακόμη αμφίβολο, αφού διάφορα σενάρια προβλέπουν ότι η ύφεση θα μπορούσε να συνεχιστεί μέχρι και τα τέλη του 2021, προσπαθούμε να διατηρήσουμε την παραγωγική μας ικανότητα σταθερή, έτσι ώστε να καλύπτουμε άμεσα τις ζητήσεις.
Για έναν κλάδο καθαρά εξωστρεφή όπως είναι ο κλάδος του μαρμάρου , οι συνέπειες της πανδημίας είναι ιδιαιτέρα σημαντικές και έχουν επιφέρει τεράστιες αλλαγές, όπως τον περιορισμό των μετακινήσεων, το πάγωμα μεγάλων έργων, αλλά και την αβεβαιότητα των καταναλωτών, παγκοσμίως.
Όσον αφορά την επόμενη ημέρα και τη νέα πραγματικότητα μετά από την πανδημία, έχουμε ήδη προχωρήσει σε αναπροσαρμογή της στρατηγικής και του σχεδιασμού μας, με επανασχεδιασμό και απλοποίηση διαδικασιών, για την « ανέπαφη επικοινωνία» με τους πελάτες μας μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Ελπίζουμε η επιστροφή στην ομαλότητα να έρθει πολύ πιο γρήγορα από τις προβλέψεις και να εκμεταλλευτούμε στο έπακρον τις ελάχιστες θετικές επιπτώσεις αυτής της πανδημίας , δηλαδή την χρήση τεχνολογικών εργαλείων και εφαρμογών για την καθημερινή λειτουργία και την επίλυση προβλημάτων».
Μιχάλης Παναγιωτάκης
Διευθύνων Σύμβουλος ΔΩΔΩΝΗ
«Η πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση την οποία όλοι μας βιώνουμε, μας δίνει το ερέθισμα να αναθεωρήσουμε και να ανασυντάξουμε δυνάμεις και στρατηγικές, να αλλάξουμε τον προγραμματισμό με βάση τα νέα δεδομένα και μας υπενθυμίζει πως τίποτε, ποτέ, δεν πρέπει να θεωρείται ως δεδομένο.
Αυτό εάν θέλετε είναι το πρώτο μάθημα το οποίο πρέπει να διδαχτούμε. Το δεύτερο έχει να κάνει με τις ανθρώπινες και διαπροσωπικές μας σχέσεις, οι οποίες αποτελούν και τη μεγαλύτερη πρόκληση.Αυτές πρέπει να τις ισχυροποιήσουμε, να τις «δουλέψουμε» και από αυτή την κρίση να βγούμε πιο δυνατοί και πιο συνετοί.
Επομένως, αντιλαμβάνεστε ότι η πρώτη μου σκέψη εστιάζει στον παράγοντα άνθρωπο και τις ανθρώπινες σχέσεις που όλο αυτό το διάστημα δοκιμάζονται περισσότερο από ποτέ, για την προάσπιση της δημόσιας υγείας και της ασφάλειας όλων μας. Αυτή πρέπει να είναι η βάση για την όποια συζήτηση θέλουμε να κάνουμε και για τα μελλοντικά μας σχέδια.
Ο προγραμματισμός ως προς την παραγωγική διαδικασία είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει, όπως και τα πλάνα μίας επιχείρησης. Αυτό όμως που παραμένει σταθερό είναι οι άνθρωποι και οι ανάγκες τους, δύο έννοιες που ανέκαθεν αποτελούσαν βασικό πυρήνα της στρατηγικής μας και της ευρύτερης φιλοσοφίας μας στη ΔΩΔΩΝΗ.
Χωρίς να γνωρίζουμε όλα όσα μας επιφυλάσσει το μέλλον, η πιο συνετή στρατηγική είναι να αξιολογούμε την κατάσταση που βρισκόμαστε κάθε φορά και να αναπροσαρμόζουμε τα πλάνα μας με προσοχή, υπευθυνότητα και ασφάλεια, παρακολουθώντας στενά την εξέλιξη της πανδημίας και των διαφόρων φάσεων της».
Ναταλί Βαγιωνή
CEO Fresh Line
«Αυτή η περίοδος και η αβεβαιότητα που όλοι αντιμετωπίζουμε, προϋποθέτει ακόμη και για τους πιο έμπειρους leaders νέες δεξιότητες. Παράλληλα με την προετοιμασία των εταιρειών τους για την αντιμετώπιση άγνωστων μεταβλητών, καλούνται να διατηρούν τον έλεγχο όσο οι ομάδες λειτουργούν πιο ατομικά και με πολύ λιγότερη επίβλεψη, ενισχύοντας την καινοτόμο σκέψη τους και παραμένοντας προσηλωμένοι στους συχνά αναθεωρημένους στόχους. Είναι δε βέβαιο πως οι νέες τεχνολογίες θα απαιτήσουν και νέους ρόλους και γρήγορο reskilling, όπου αυτό χρειαστεί.
Το μέλλον ανήκει στους προετοιμασμένους, και παρόλο που ο εντοπισμός νέων δρόμων ανάπτυξης δεν είναι εύκολος, τα διδάγματα από τις προηγούμενες κρίσεις υποδηλώνουν πως οι εταιρείες με σχέδιο, ισορροπημένη ανάπτυξη και διαχείριση κόστους, ξεπέρασαν τα προβλήματα και βγήκαν κερδισμένες.
Στη Fresh Line, έχουμε ήδη ορίσει τις προτεραιότητές μας για τους επόμενους μήνες, δίνοντας μεγάλη έμφαση στην ανθεκτικότητα, την ταχύτητα και την ευελιξία. Ο προγραμματισμός μας θα παραμείνει βραχυπρόθεσμος για να προλαβαίνουμε και να ανταποκρινόμαστε στις εξελίξεις, ενώ το budget μας θα αναθεωρείται διαρκώς ακολουθώντας τα νέα δεδομένα. Είναι εξαιρετικά κρίσιμο σε αυτή τη συγκυρία να σκεπτόμαστε out of the box, να αναγνωρίζουμε τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται τόσο σε επίπεδο πωλήσεων αλλά και μείωσης δαπανών. Ο στόχος μας είναι να αντιδρούμε άμεσα και γρήγορα ώστε να αναπληρώνεται ο χαμένος τζίρος των εδραιωμένων καναλιών πώλησης.
Ζούμε σε μια εποχή στην οποία μόνο αν λειτουργήσουμε κατά το «η ισχύς εν τη ενώσει» θα βγούμε κερδισμένοι, επομένως ήρθε η ώρα να σκεφτούμε τρόπους και συνέργειες που θα μας εξελίξουν και θα μας οδηγήσουν δριμύτερους στην after covid εποχή!».
