Μεγάλες προσδοκίες, μικρά προσεκτικά βήματα

Στο Ιράν, 34 χρόνια μετά την επανάσταση, οι πιστοί εξακολουθούν να φωνάζουν «Θάνατος στην Αμερική» μετά τις προσευχές της Παρασκευής. Ωστόσο, τώρα θα πρέπει να μελετήσουν προσεκτικά και την ομιλία στον ΟΗΕ του νέου Προέδρου της χώρας, Χασάν Ροχανί, στον οποίον ποντάρουν και οι μεταρρυθμιστές για να ανασκευάσει την διεθνή εικόνα της χώρας.

Ένας απόλυτος γνώστης της εξουσίας στην Τεχεράνη, που προσπάθησε επί χρόνια να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των διαφόρων φραξιών της ισλαμικής δημοκρατίας, ο Ρουχανί πέτυχε να είναι ένας ισορροπημένος μετριοπαθής, σύμφωνα βέβαια με τα ιρανικά δεδομένα: δεν εντυπωσίασε κανέναν αλλά δεν απογοήτευσε και κανέναν.

Στην ίδια θέση βρέθηκε και ο Μπαράκ Ομπάμα. Ο Αμερικανός πρόεδρος είχε να ευχαριστήσεις από την μια πλευρά το Ισραήλ και το συντηρητικό Κογκρέσο κι από την άλλη όσους πιέζουν για απευθείας συνομιλίες με την Τεχεράνη.

Διαβάστε ακόμη: Μπαράκ Ομπάμα: Προειδοποίηση σε Συρία, «άνοιγμα» στο Ιράν

Και οι δυο εμφανίστηκαν να κάνουν ένα βήμα μπροστά -αν και πολύ μικρό- το οποίο ούτε πυροδότησε νέες εντάσεις, ούτε περιέπλεξε περαιτέρω τη στάσιμη σημερινή κατάσταση.

Αυτή η μέση οδός πάντως έγινε θετικά αποδεκτή από τη Γενική Συνέλευση, καθώς οι εκπρόσωποι των δυτικών χωρών κάθισαν κι άκουσαν τον Ροχανί, χωρίς να ακολουθήσουν αυτή την φορά τους Ισραηλινούς, οι οποίοι ως συνήθως αποχώρησαν από την αίθουσα.

Σε κάθε περίπτωση η ατμόσφαιρα μεταξύ των δυο ορκισμένων εχθρών ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Μπορεί ο Ομπάμα να μην συναντήθηκε με τον Ροχανί, αλλά μόνο και μόνο η προγραμματισμένη για αύριο, Πέμπτη, συνάντηση του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών με τον Αμερικανό ομόλογο του, Κέρι, μέχρι πολύ πρόσφατα θα ήταν ένα γεγονός αδιανόητο. Το εάν βέβαια, όταν αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, προκύψουν απτά αποτελέσματα, είναι μια άλλη ιστορία.

Ο διαθέσιμος χρόνος για να εγκρίνουν οι δυο πλευρές ένα σύμφωνο είναι περιορισμένος και υπολογίζεται σε εννέα μήνες, δεδομένου ότι σύμφωνα με τους ειδικούς το Ιράν εξακολουθεί να αναπτύσσει το πρόγραμμα του με ορίζοντα την κατασκευή πυρηνικής βόμβας.

Διαβάστε ακόμη: Ροχανί: «Το Ιράν δεν επιζητεί τον πόλεμο»

Οι απαιτήσεις της Ουάσιγκτον είναι ουσιαστικές: επιδιώκει σημαντική αποκλιμάκωση του προγράμματος, το κλείσιμο των εγκαταστάσεων εμπλουτισμού ουρανίου στο Fordow, να σταματήσει η διαδικασία  εμπλουτισμού για στρατιωτικούς σκοπούς και να παραδοθούν όσες ποσότητες υπάρχουν ήδη στις αποθήκες.

Σε αντάλλαγμα προσφέρει μόνο μια συνετή χαλάρωση των κυρώσεων.

Και η Τεχεράνη έχει μια μακρά λίστα με αιτήματα. Αφορούν κυρίως στο να αρθούν οι διεθνείς κυρώσεις στον τομέα της ενέργειας και των τραπεζικών συναλλαγών και να  διατηρήσει ενεργό το πυρηνικό του πρόγραμμα. Σίγουρα το παζάρι θα είναι σκληρό και εξαιρετικά δύσκολο με την καχυποψία- εκτός των άλλων- να βασιλεύει και στις δυο πλευρές.

Αναλυτές και πολιτικοί σε ΗΠΑ και Μέση Ανατολή έχουν επιδοθεί σε μια μεγάλη προσπάθεια τις τελευταίες εβδομάδες για να αποκρυπτογραφήσουν τις προθέσεις του Ιρανού προέδρου, προσπαθώντας να καταλάβουν επίσης εάν ο Ροχανί έχει πράγματι την εξουσία και την ισχύ να προχωρήσει σε πραγματικές αλλαγές πολιτικής, δεδομένης της βαριάς σκιάς που ρίχνει ο Ανώτατος πνευματικός ηγέτης της χώρας, Χαμενεί.

Διαβάσετ ακόμη: «Το Ιράν δεν θα κατασκευάσει ποτέ πυρηνικά όπλα»

«Έχοντας ζήσει εννέα χρόνια στο Ιράν ερευνώντας και συζητώντας με ανθρώπους από όλο το πολιτικό φάσμα ξέρω ότι το πρόσφατο άνοιγμα του Ροχανί στη Δύση δεν είναι σοκαριστικό και οι προθέσεις του είναι ύποπτες», γράφει η Νάρτζες Μπαζολί στον Guardian. «Σημαντικό μέρος του πληθυσμού είναι εξαιρετικά δυσαρεστημένο με την σκληροπυρηνική κατεύθυνση που έχει πάρει η χώρα και καταλαβαίνει ότι για να επιβιώσει η ισλαμική δημοκρατία θα πρέπει να αλλάξει πορεία.

»Φοιτητές, ακτιβιστές, νεαροί ψηφοφόροι, αλλά και μέλη της ελίτ του πολιτικού και στρατιωτικού κατεστημένου στάθηκαν επί ώρες στις ουρές, τον Ιούνιο, για να χαρίσουν στον Ροχανί το 51%, ελπίζοντας στην αλλαγή. Όσοι είχαν μπει στο περιθώριο τα τελευταία οκτώ χρόνια από το καθεστώς Αχμαντινετζαντ έχουν βρει πάλι τον βηματισμό τους και θέλουν να αρχίσουν να συνδιαλέγονται με τον υπόλοιπο κόσμο.  Κι αυτό θα πρέπει να ενθαρρύνει την Δύση».