Σέριλ Σάντμπεργκ: To alter ego του Μαρκ Ζούκερμπεργκ

του Μιγκέλ Χελφτ

Η αυτοκινητοπομπή που διέσχισε τη Hacker Way 1 στις αρχές του έτους εξέπληξε ακόμα και τους βαριεστημένους υπαλλήλους του Facebook, που είναι εξοικειωμένοι με επισκέψεις από διάσημους και πολιτικούς. Έτσι μετά από μερικές μέρες στη διάρκεια της εβδομαδιαίας παρουσίασης του διευθύνοντος συμβούλου Μαρκ Ζούκερμπεργκ ένας υπάλληλος ρώτησε ποιος είχε έρθει. Αποκαλύφθηκε ότι ο διακεκριμένος επισκέπτης – ο Υπουργός Οικονομικών Τζέικομπ Λιού – δεν είχε έρθει για να επισκεφθεί τον Ζούκερμπεργκ. Η επιχειρησιακή διευθύντρια Σέριλ Σάντμπεργκ αποκάλυψε ότι είχε κανονίσει ένα πρόγευμα με τοπικούς επιχειρηματικούς παράγοντες για τον Λιού. Υπήρξαν κάποιοι ψίθυροι και ο Ζούκερμπεργκ συνέχισε να απαντάει σε ερωτήσεις.

Αυτό που φάνηκε συνηθισμένο στο Facebook θα ήταν ασύλληπτο οπουδήποτε αλλού στην Αμερική. Όμως δεν υπάρχουν πολλά άτομα σαν τη Σάντμπεργκ (Νο.5 στη λίστα με τις πιο ισχυρές γυναίκες). Πολλές γυναίκες έχουν καταλάβει ανώτατα αξιώματα σε μεγάλες επιχειρήσεις. Άλλες, όπως η Σάντμπεργκ, έχουν μεταπηδήσει με επιτυχία από το Υπουργείο Οικονομικών στη Γουόλ Στριτ ή τη Σίλικον Βάλεϊ.

Διαβάστε: Το Facebook «χαλαρώνει» τις ρυθμίσεις για τους ανήλικους χρήστες

Το βιβλίο της Lean In δε σημειώνει απλά επιτυχία: βρίσκεται στην κορυφή των πωλήσεων και πούλησε πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα από το Μάρτιο μέχρι σήμερα. Η έκδοσή του πυροδότησε μια διεθνή κίνηση που κατέστησε δημοφιλή το φεμινισμό για άλλη μια φορά, τουλάχιστον μεταξύ επαγγελματιών. Παρότι η Σάντμπεργκ θα μπορούσε να διοικήσει οποιαδήποτε εταιρεία στην Αμερική, επέλεξε να είναι το Νο.2 σε μια εταιρεία όπου οι πιθανότητες να γίνει Νο.1 είναι μηδενικές.

 

Γιατί η Σάντμπεργκ είναι ξεχωριστή περίπτωση
Βέβαια η Σάντμπεργκ δεν είναι ένα συνηθισμένο Νο.2. Παρότι η φήμη της αυξήθηκε μετά την έκδοση του βιβλίου της, είναι ο τρόπος που έχει προσδιορίσει την ιδιότητα του επιχειρησιακού διευθυντή και η σχέση της με το νεώτερο αφεντικό της που την κάνουν ξεχωριστή. Δεν υπάρχει σαφής ορισμός για τις αρμοδιότητες του επιχειρησιακού διευθυντή, όμως σχεδόν πάντα ασχολούνται με εσωτερικά γραφειοκρατικά και οργανωτικά ζητήματα, τηρούν χαμηλό προφίλ και εργάζονται στη σκιά των προϊσταμένων τους. Η Σάντμπεργκ, που δε θέλησε να απαντήσει σε ερωτήσεις για το παρόν άρθρο, ασχολείται με οργανωτικά ζητήματα βέβαια. Αλλά κλείνει και συμφωνίες και είναι υπεύθυνη για τα διαφημιστικά έσοδα της εταιρείας. Ταξιδεύει ανά τον κόσμο συναντώντας πολιτικούς και μεταφράζει τις επιθυμίες της διεθνούς αγοράς σε όρους που καταλαβαίνουν οι μηχανικοί του Facebook. Τη χρονιά που πέρασε ο Ζούκερμπεργκ εστίασε το ενδιαφέρον του Facebook στις υπηρεσίες κινητών και η Σάντμπεργκ καθοδήγησε τις ομάδες εργασίας στην κατεύθυνση αυτή. «Εκείνη τρέχει την επιχείρηση,» λέει ο Νταν Ρόουζ, υφιστάμενους της Σάντμπεργκ και υπεύθυνος για εταιρικές συνεργασίες.

Το βαρύ χαρτοφυλάκιο της Σάντμπεργκ και η ρευστή αλλά όλο εμπιστοσύνη σχέση της με το Ζούκερμπεργκ τον απελευθερώνουν. Κάνει όλα τα πράγματα με τα οποία δε θέλει ή δε μπορεί να ασχοληθεί και έτσι εκείνος μπορεί να αφοσιωθεί στις δικές του προτιμήσεις: τα προϊόντα και τον σχεδιασμό. Ως μέρος αυτής της συμφωνίας, της έχει δώσει χώρο ώστε να είναι εκείνη ο εκπρόσωπος του Facebook σε πολλούς τομείς, να ταξιδεύει και να ασχολείται με δραστηριότητες εκτός επιχείρησης, όπως η συγγραφή του βιβλίου της.

Διαβάστε: Όλα όσα δεν ξέρατε για τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ!

Παρότι οι κακές γλώσσες λένε ότι η φήμη της Σάντμπεργκ και η εκστρατεία της υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών στον επαγγελματικό χώρο λειτουργούν αρνητικά ως προς την εργασία της, είναι σημαντικά στοιχεία για το Facebook. «To Lean In λειτούργησε πολύ περισσότερο θετικά για το Facebook απ’ ότι το Facebook για το Lean In,» είπε πρόσφατα ο Ζούκερμπεργκ σε υπαλλήλους. Το αποτέλεσμα: ενώ ο Ζούκερμπεργκ είναι και ο ίδιος διάσημος, η Σάντμπεργκ δεν είναι μόνο η πιο διάσημη επιχειρησιακή διευθύντρια παγκοσμίως, αλλά και σταρ της πολιτικής, της επιχειρηματικότητας, και της ποπ κουλτούρας, με πολύ μεγάλη απήχηση και επιρροή.

Το Facebook αν μπορούσε θα την κλωνοποιούσε
Παρότι είναι μοναδική, ορισμένοι αντιμετωπίζουν τη Σάντμπεργκ ως «μοντέλο». Η εμπειρία λέει ότι στον κόσμο της τεχνολογίας οι επιχειρήσεις λειτουργούν καλύτερα όταν τις διοικούν οι ιδρυτές τους. Αυτό δεν ίσχυε πάντα. Τη δεκαετία του 1990 η αντίληψη ήταν άλλη. Οι επενδυτές, που ήταν διστακτικοί στο να εμπιστευθούν νέους δίχως διευθυντικά προσόντα, προσελάμβαναν επαγγελματίες.

Η φόρμουλα αυτή λειτούργησε σε πολλές περιπτώσεις – π.χ. eBay και Yahoo – αλλά δυσκόλεψε και πολλές ανερχόμενες επιχειρήσεις καθώς θόλωσε το όραμα των ιδρυτών τους. Ο Μαρκ Άντρισεν, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Facebook, λέει ότι το μοντέλο Ζούκερμπεργκ-Σάντμπεργκ δίνει λύση σε αυτό το πρόβλημα: ο ιδρυτής είναι η ανώτατη αρχή, που διασφαλίζει ότι η εταιρεία παραμένει πιστή στο όραμά της, και χρησιμοποιεί εξαιρετικό διοικητικό ταλέντο για τη λειτουργία της. Σαν αποτέλεσμα, λέει, «το όνομά της αποτελεί πλέον είδος επαγγέλματος. Όλες οι εταιρείες που συνεργαζόμαστε θέλουν μια ‘Σέριλ.’» Μετά προσθέτει, « συνέχεια εξηγώ σε κόσμο ότι δεν έχουμε βρει ακόμα τρόπο να την κλωνοποιήσουμε.»

Διαβάστε ακόμη: O Μαρκ Ζούκερμπεργκ αγόρασε τη γειτονιά του

Δεν είναι περιζήτητη μόνο εκτός Facebook αλλά και εντός. Τα κάνει όλα με αποτελεσματικότητα και χάρη. Μη νομίσετε ότι επειδή φεύγει στις 17.30 είναι χαλαρή. Συνήθως φθάνει στο γραφείο στις 7.00 με το κινητό κολλημένο στο αυτί της. Ήδη την ώρα εκείνη στέλνει ηλεκτρονικά μηνύματα. Όταν δε βρίσκεται σε επαγγελματικό ταξίδι θα δειπνήσει με τον άνδρα της και τα δύο τους παιδιά. Αφού τα παιδιά πέσουν για ύπνο τα ηλεκτρονικά μηνύματα συνεχίζουν μέχρι αργά τη νύχτα. Τη μέρα τρέχει συνεχώς σε συναντήσεις όπου συνεχώς σημειώνει τα πάντα. Μόλις η σελίδα γεμίσει ελέγχει τα θέματα ένα προς ένα, και αφού σιγουρευτεί ότι έχουν λυθεί τη σκίζει και αρχίζει να γράφει στην επόμενη.

Οι διαφημίσεις σε κινητά το στοίχημα του διδύμου
Τη φετινή χρονιά η Σάντμπεργκ αφοσιώθηκε στο ζήτημα της διαφήμισης σε κινητά. Καθώς ο Ζούκερμπεργκ έβαλε τους μηχανικούς να ασχολούνται κατά προτεραιότητα με τις διαφημίσεις σε κινητά η Σάντμπεργκ έτρεξε το επιχειρηματικό κομμάτι. Απλοποίησε τη μορφή των διαφημίσεων, μείωσε τις διαφημίσεις κοινωνικού περιεχομένου και κανόνισε συναντήσεις ανά δεκαπενθήμερο με ανθρώπους από το διαφημιστικό χώρο.

Τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους. Οι μετοχές, που είχαν βυθιστεί μετά την αποτυχημένη είσοδο του Facebook στο χρηματιστήριο το 2012, ανέβηκαν 140% την περασμένη χρονιά στα 50 δολάρια περίπου. Αυτό οφείλεται εν μέρει στις διαφημίσεις σε κινητά, που δεν υπήρχαν πριν από ένα χρόνο και αντιστοιχούν στο 41% των διαφημιστικών εσόδων του Facebook συνολικού ύψους 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το πρόσφατο τρίμηνο. Η Σάντμπεργκ αμείφτηκε καλά για αυτό. Κέρδισε περίπου 26 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά και μετοχές το 2012, ενώ οι μετοχές της έχουν αξία 704 εκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με το Equilar.

Πληρώστε από το κινητό σας μέσω Facebook

Η καταγραφή όλων των αρμοδιοτήτων της Σάντμπεργκ στο Facebook είναι αδύνατη. Όμως οι υφιστάμενοί της επισημαίνουν τη στρατηγική εμπλοκή της με κορυφαίους επιχειρηματικούς παράγοντες. Όταν πριν από μερικά χρόνια οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Facebook και του PayPal για μια συμφωνία μεταξύ τους φάνηκε να κολλάνε, η Σάντμπεργκ επικοινώνησε προσωπικά με τον ιδιοκτήτη της εταιρείας, Τζον Ντόναχιου, και λύσανε τις διαφορές. «Μου αρέσει η συνεργασία με τη Σάντμπεργκ γιατί την εμπιστεύομαι απόλυτα,» λέει ο Ντόναχιου.

Το πώς καταφέρνει η Σάντμπεργκ να συνδυάζει την εργασία της στο Facebook με τη συγγραφή του βιβλίου της, περιοδείες παρουσίασής του σε τρεις ηπείρους, την ίδρυση ενός ιδρύματος και την υποστήριξη των δικαιωμάτων των γυναικών παραμένει μυστήριο. Με την αποτελεσματικότητά της η Σάντμπεργκ κατάφερε να συγγράψει το βιβλίο ενώ ταυτόχρονα εργαζόταν για την εταιρεία, συνδυάζοντας τις διακοπές της και τα επαγγελματικά ταξίδια της με την περιοδεία προώθησης του.

Ιδιωτικά, ορισμένοι υπάλληλοι λένε ότι η συγγραφή του βιβλίου της απόσπασε την προσοχή από την εταιρεία, αλλά μόνο για λίγο, κατά τη διάρκεια έκδοσής του. Όταν ένας υπάλληλος ρώτησε το Ζούκερμπεργκ αν επιτρέπεται σε κάποιον να γράφει βιβλίο, εκείνος περιέγραψε τη Σάντμπεργκ ως «υπεράνθρωπη» και δήλωσε ότι οποιοσδήποτε μπορεί να γράψει βιβλίο δίχως να αμελεί τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις έχει την άδειά του.

Το βιβλίο που την έκανε παγκοσμίως γνωστή
Το Lean In έκανε τη Σάντμπεργκ διεθνώς γνωστή. Η επιρροή του βιβλίου ήταν σημαντική ακόμα και εντός Facebook βοηθώντας με τις προσλήψεις και τη σταδιοδρομία γυναικών επαγγελματιών. Οι περισσότερες γυναίκες υποψήφιοι «αναφέρουν πόσο ελκυστική τους είναι η Σάντμπεργκ,» λέει η Έμιλι Γουάιτ, επικεφαλής του Instagram, της εταιρείας που το Facebook εξαγόρασε έναντι 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων.

Αυτή τη χρονιά το Facebook έχει αριθμό-ρεκόρ ασκούμενων γυναικών, λέει η Λόρι Γκόλερ, επικεφαλής του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού, παρότι αρνήθηκε να αναφέρει συγκεκριμένα νούμερα. Στις ανώτερες βαθμίδες όμως του Facebook τα πράγματα είναι πιο μπερδεμένα. Η Σάντμπεργκ ανήκει στην κατηγορία στελέχους C (οι άλλοι δύο είναι ο Ζούκερμπεργκ και ο Οικονομικός Διευθυντής Ντέιβιντ Έμπερσμαν που είναι άνδρες) και η εταιρεία έχει δύο γυναίκες στο διοικητικό συμβούλιο 9 ατόμων, λίγο πάνω από το μέσο όρο για μεγάλες εταιρείες. Γυναίκες είναι υπεύθυνες για τις παγκόσμιες πωλήσεις, τη δημόσια πολιτική, το σχεδιασμό κινητών, το ανθρώπινο δυναμικό, την ευρωπαϊκή αγορά και άλλες λειτουργίες. Όμως μόνο μία γυναίκα είναι υφιστάμενη της Σάντμπεργκ ενώ όλοι οι υφιστάμενοι του Ζούκερμπεργκ είναι άνδρες. Όπως σημείωσε ένα στέλεχος «κανείς δεν αντιμετωπίζει το Facebook πλέον σαν κολεγιακή αδελφότητα.»

Γιατί πρέπει να ξεχάσετε την ιδιωτικότητα στο Facebook

Αν δε μπορεί να κλωνοποιηθεί η Σάντμπεργκ, μπορεί να εξομοιωθεί; Ο Άντρισεν θεωρεί πως ναι. Λέει ότι υπάρχουν όλο και περισσότερα στελέχη με εμπειρία σε μεγάλες εταιρείες. Αν οι διευθύνοντες σύμβουλοι συνεργαστούν με τέτοια στελέχη και τα αντιμετωπίσουν σαν ισότιμα, όπως ο Ζούκερμπεργκ με τη Σάντμπεργκ, θα χτίσουν ισχυρότερες εταιρείες. «Ελπίζω ότι αυτό το μοντέλο θα επικρατήσει στη Σίλικον Βάλει για τα επόμενα 20 χρόνια,» λέει. Άλλοι δεν είναι τόσο σίγουροι. Ο Ριντ Χόφμαν από την Greylock Partners και αρχικός ιδρυτής του LinkedIn λέει ότι δε συμμερίζεται αυτή την τάση. Λέει ότι το μοντέλο Facebook μπορεί να λειτουργεί αλλά προειδοποιεί ότι λίγα στελέχη τόσο ικανά όσο η Σάντμπεργκ βολεύονται με τη θέση Νο.2. «Πολλοί νέοι επιχειρηματίες φαντάζονται ότι θα είναι οι νέοι Ζούκερμπεργκ και λένε δεξιά και αριστερά ότι αναζητούν τη δική του Σάντμπεργκ», λέει ο Ουένσε Κασάρες, επιχειρηματίας και διευθύνων σύμβουλος της Lemon Wallet, που γνωρίζει τη Σάντμπεργκ. «Αυτό που δεν καταλαβαίνουν είναι ότι απαιτεί μια ωριμότητα η συγκράτηση του εγώ. Είναι πολύ δύσκολο να το κάνεις.»

Είναι πιθανό ο Ζούκερμπεργκ να βρεθεί αντιμέτωπος με τέτοια ζητήματα μια μέρα. Υπάρχου εικασίες ότι η Σάντμπεργκ θα φύγει από την εταιρεία. Κανείς δε γνωρίζει πόσο σύντομα θα γίνει αυτό. Για την ώρα το Facebook είναι μια νέα εταιρεία που μεγαλώνει και ο Άντρισεν λέει ότι η Σάντμπεργκ έχει δηλώσει ότι θα παραμείνει στην εταιρεία μέχρι «το επόμενο στάδιο.» Όμως η έκδοση του βιβλίου έχει αυξήσει τις προσδοκίες για τη μετά-Facebook πορεία της Σάντμπεργκ, ιδιαίτερα στη Ουάσινγκτον. Στο παρελθόν το μέλλον της Σάντμπεργκ αναφερόταν στη διάρκεια του δείπνου. Τώρα αρχίζει από τα ορεκτικά, λέει ο Τζο Λόκχαρτ, πρώην εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου υπό προεδρίας Μπιλ Κλίντον που ήταν στέλεχος επικοινωνίας στο Facebook για πάνω από ένα χρόνο. Άλλοι που γνωρίζουν τη Σάντμπεργκ δηλώνουν πως η έκδοση του βιβλίου υποδηλώνει ότι η Σάντμπεργκ θα παραμείνει αρκετό καιρό στο Facebook. Κάποια στιγμή πάντως η ίδια θα κάνει το επόμενο βήμα. Κανείς μας όμως δε μπορεί να προβλέψει τι θα είναι αυτό αφού θα μας εκπλήξει για ακόμα μια φορά, όπως πάντα.

Δείτε ποιες είναι οι ισχυρότερες γυναίκες στο παγκόσμιο επιχειρείν