ΗΠΑ–Κίνα: Εμπορική «ανακωχή» ή στρατηγική παγίδα;
Απ’ τη μια, ο Ντόναλντ Τραμπ χαιρέτισε το αποτέλεσμα των εμπορικών συνομιλιών ΗΠΑ-Κίνας στο Λονδίνο, απ’ την άλλη, ο Σι Τζινπίνγκ έφυγε με ένα συγκρατημένο στρατηγικό κέρδος: μια διαπραγματευτική διαδικασία που αγοράζει χρόνο για την Κίνα, απομακρύνοντας την απειλή πιο επιβλαβών δασμών και τεχνολογικών περιορισμών, σημειώνει το Bloomberg.
Λίγο μετά την ολοκλήρωση των διήμερων διαπραγματεύσεων, ο Τραμπ έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι είχε «κλείσει» συμφωνία για την αποκατάσταση της ροής κρίσιμων μετάλλων από την Κίνα, ενώ δεσμεύτηκε να άρει τους περιορισμούς στις φοιτητικές βίζες. Λίγες ώρες νωρίτερα, ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ Χάουαρντ Λούτνικ αποκάλυψε ότι η Ουάσιγκτον θα χαλαρώσει τους πρόσφατους τεχνολογικούς περιορισμούς αρκεί να καταφθάνουν απρόσκοπτα τα εξειδικευμένα μέταλλα που είναι απαραίτητα για τις αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες και αμυντικές εταιρείες.
Η εστίαση της Κίνας ήταν πολύ διαφορετική. Ένα σχόλιο της κινεζικής Εφημερίδας του Λαού-People’s Daily σήμερα Πέμπτη -στα πιο ουσιαστικά σχόλια του Πεκίνου μέχρι στιγμής για τις συνομιλίες- δεν έκανε καμία αναφορά σε ελέγχους εξαγωγών. Αντ’ αυτού, το όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος διατυμπάνισε μια «θεσμική εγγύηση» που θεσπίστηκε στη Γενεύη για τις δύο πλευρές, ώστε να γεφυρώσουν τις διαφορές τους μέσω ενός «μηχανισμού διαβούλευσης». Στην πολυαναμενόμενη τηλεφωνική επικοινωνία των ηγετών πριν από τις διαπραγματεύσεις του Λονδίνου, ο Σι υπογράμμισε στον Τραμπ τη σημασία χρήσης αυτού του διαύλου, προστίθεται.
Η αντίθεση καταδεικνύει μια διάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου θέλουν να διαχειριστούν την εμπορική τους διαμάχη και την ευρύτερη σχέση τους. Ενώ ο Τραμπ επιδιώκει γρήγορες συμφωνίες που θα συνάπτονται απευθείας μεταξύ ηγετών, ο Σι τάσσεται υπέρ ενός πλαισίου με επικεφαλής τους υφυπουργούς του, το οποίο αποτρέπει τις αιφνιδιαστικές κινήσεις. Τέτοιες διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να διαρκέσουν για χρόνια.
«Ο Σι παίζει ένα πιο μακροπρόθεσμο παιχνίδι στο εμπόριο ΗΠΑ-Κίνας. Η θητεία του στο αξίωμα είναι απλώς πολύ μεγαλύτερη από του Tραμπ», δήλωσε ο Christopher Beddor, αναπληρωτής διευθυντής κινεζικών ερευνών στην Gavekal Research. «Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει βραχυπρόθεσμη σκέψη, αλλά η έλλειψη ορίων θητείας δίνει πολύ διαφορετικά κίνητρα απ’ ό,τι για τον Tραμπ».
Ενώ οι αργές διαπραγματεύσεις παρέχουν στην Κίνα την ευκαιρία να αξιολογεί πόσο σκληρά προωθεί μια συμφωνία ο Τραμπ με άλλα κράτη, εντούτοις η παρατεταμένη αβεβαιότητα είναι κακή για τις επιχειρήσεις, πρόσθεσε.
Ο Σι έδειξε την περασμένη εβδομάδα ότι μπορεί να είναι ευέλικτος, μιλώντας τηλεφωνικά με τον Τραμπ καθώς οι σχέσεις οξύνονταν, σπάζοντας το πρωτόκολλο. Στην εποχή του Μπάιντεν, ο τότε σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν και ο υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι είχαν σειρά συζητήσεων και συναντήσεων, πριν μιλήσουν απευθείας οι ηγέτες.
Ενώ οι συνομιλίες στη Γενεύη τον περασμένο μήνα ολοκληρώθηκαν με μια πανομοιότυπη δήλωση ΗΠΑ-Κίνας, η οποία υποδηλώνει έναν βαθμό ευθυγράμμισης, ωστόσο η συμφωνία γρήγορα κατέρρευσε εξαιτίας των αμερικανικών ισχυρισμών ότι η Κίνα αθέτησε την υπόσχεσή της να απελευθερώσει τις αποστολές σπάνιων γαιών. Το Πεκίνο λέει ότι πάντα σκόπευε να διατηρήσει σε ισχύ μια διαδικασία αδειοδότησης, για την οποία οι αμερικανικές εταιρείες παραπονέθηκαν ότι προχωρά τόσο αργά, ώστε ορισμένα εργοστάσια αναγκάζονται να διακόψουν την παραγωγή.
Η έλλειψη λεπτομερούς ανάγνωσης από κάθε πλευρά αυτή τη φορά έχει αφήσει πολλές αμφιβολίες, συμπεριλαμβανομένων των δεσμεύσεων του Πεκίνου σχετικά με την εξαγωγή εξειδικευμένων μετάλλων που χρησιμοποιούνται στα πάντα, από μαχητικά αεροσκάφη μέχρι ηλεκτρικά οχήματα.
Ο Λούτνικ δήλωσε στο CNBC την Τετάρτη ότι η Κίνα πρόκειται να εγκρίνει «όλες τις αιτήσεις για μέταλλα από τις εταιρείες των Ηνωμένων Πολιτειών αμέσως» -ένας γενικευμένος ισχυρισμός που φάνηκε να αφήνει πολλά περιθώρια για απογοήτευση.
Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εμπορίου Χε Γιαντόνγκ δεσμεύτηκε ότι η χώρα του θα «εξετάσει πλήρως τις εύλογες ανάγκες και ανησυχίες όλων των χωρών στον πολιτικό τομέα», μιλώντας σε τακτική συνέντευξη Τύπου στο Πεκίνο την Πέμπτη, προσθέτοντας ότι οι εργασίες έγκρισης ενισχύονται.
«Οι Κινέζοι κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους και δεν κάνουν πολλές διακηρύξεις για το τι έχουν ή δεν έχουν δεσμευτεί», δήλωσε ο Arthur Kroeber, ιδρυτικός εταίρος και επικεφαλής ερευνών στην Gavekal. «Εχουν μεγάλο περιθώριο ελιγμών στο πλαίσιο της αδειοδότησης εξαγωγών».
Ενα σενάριο θα μπορούσε να είναι η επανεκκίνηση επαρκούς αριθμού αδειών εξαγωγής, ώστε να μην εμποδίζονται οι εμπορικοί αγοραστές, αλλά όχι τόσο ώστε οι εταιρείες να μπορούν να αποθηκεύουν, αμβλύνοντας έτσι τη μελλοντική μόχλευση του Πεκίνου, πρόσθεσε.
Προσθέτοντας λίγη ακόμη ασάφεια, ο Τραμπ δήλωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η Κίνα αντιμετωπίζει πλέον δασμούς 55%, προφανώς περιλαμβάνοντας αυτούς που εισήχθησαν κατά την πρώτη του προεδρία. Συνδυάζει επίσης τον βασικό δασμό 10% που επέβαλε ο Τραμπ και τον φόρο 20% που συνδέεται με την εμπορία φαιντανύλης.
Ο Λούτνικ έθεσε ερωτήματα σχετικά με τη φύση των μελλοντικών διαπραγματεύσεων, λέγοντας ότι οι δασμοί στην Κίνα θα παραμείνουν «σίγουρα» στο τρέχον επίπεδο. Αυτό υποδηλώνει ότι η 90ήμερη παύση που θα λήξει τον Αύγουστο για τον γενικό συντελεστή 145% του Τραμπ είναι πλέον εκτός θέματος. Κάτι τέτοιο αποδυναμώνει το κίνητρο για το Πεκίνο να προσφέρει παραχωρήσεις σε μελλοντικές εμπορικές συνομιλίες, εφόσον οι δασμοί δεν θα αλλάξουν.
Ενώ η Κίνα έχει αισθανθεί την πίεση από τους δασμούς των ΗΠΑ, καθώς οι εξαγωγές της προς τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου μειώθηκαν κατά 34% τον Μάιο, ο Τραμπ φαίνεται να βιάζεται περισσότερο να επιτύχει μια συμφωνία.
Η κυβέρνησή του αντιμετωπίζει μια αυτοεπιβαλλόμενη προθεσμία για τις 9 Ιουλίου είτε για να συνάψει συμφωνίες με δεκάδες παγκόσμιους εμπορικούς εταίρους είτε για να επιβάλει εκ νέου σαρωτικούς δασμούς. Σε μια ένδειξη της αυξανόμενης ανυπομονησίας του, ο Ρεπουμπλικανός ηγέτης προειδοποίησε χθες Τετάρτη ότι σύντομα θα στείλει επιστολές σε χώρες λέγοντας: «αυτή είναι η συμφωνία, δεχτείτε τη, ναι ή όχι».
Δείχνοντας προθυμία να συνεχίσουν τα πράγματα, η ομάδα του Τραμπ, σε μια σπάνια κίνηση αυτή την εβδομάδα, έθεσε τους ελέγχους των εξαγωγών στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων -προηγουμένως τέτοια εργαλεία είχαν δικαιολογηθεί με ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια και ήταν σε μεγάλο βαθμό απαγορευμένα.
Η αποδυνάμωση αυτής της λογικής θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα σε περισσότερη συνεργασία και να προωθήσει τον δηλωμένο στόχο του Τραμπ να «ανοίξει την Κίνα στο αμερικανικό εμπόριο». Ωστόσο, η Κίνα είναι απίθανο να συμφωνήσει σε μεγάλες αγορές αγαθών σε τομείς όπου το Πεκίνο επιδιώκει να οικοδομήσει αυτάρκεια.
Η αναδιάρθρωση των ισορροπιών ανάμεσα στις δύο οικονομίες, μια ιδέα που προωθείται από τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ, θα μπορούσε να περιλαμβάνει την προσέλκυση περισσότερων κινεζικών επενδύσεων στις ΗΠΑ. Η πολιτική αστάθεια της κυβέρνησης Τραμπ, ωστόσο, θα απέτρεπε πολλές κινεζικές εταιρείες από το να επενδύσουν χρήματα στην αμερικανική οικονομία, ακόμη κι αν ο Σι τις ενθάρρυνε να το πράξουν.
Η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων θα απαιτήσει χρόνο, πιθανώς κατόπιν μακρών συζητήσεων με βάση τον νέο μηχανισμό της συμφωνίας Κίνας-ΗΠΑ.
«Κάποιοι λένε ότι το αποτέλεσμα των συνομιλιών του Λονδίνου ήταν απλώς ένα πλαίσιο», δήλωσε ο Zhu Junwei, πρώην ερευνητής του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, ο οποίος είναι τώρα διευθυντής αμερικανικής έρευνας στο Grandview Institution στο Πεκίνο. «Είναι καλύτερο να έχεις ένα πλαίσιο παρά να μην έχεις τίποτα».
