Τι θα συνέβαινε στη φύση εάν εξαφανίζονταν οι άνθρωποι; Νέα έρευνα αποκαλύπτει
Όταν η πανδημία Covid-19 «πάγωσε» τον παγκόσμιο τουρισμό το 2020, η Χαβάη είδε ένα από τα πιο εμβληματικά της αξιοθέατα να κλείνει από τη μια μέρα στην άλλη. Ο κόλπος Hanauma Bay – ένας κορυφαίος προορισμός για καταδύσεις με αναπνευστήρα, που προσελκύει σχεδόν ένα εκατομμύριο επισκέπτες τον χρόνο – παρέμεινε κλειστός για επτά μήνες.
Για τους επιστήμονες, η ξαφνική απουσία τουριστών μετατράπηκε σε ένα σπάνιο «φυσικό πείραμα». Μια μοναδική ευκαιρία να μελετήσουν πόσο γρήγορα μπορούν τα κοραλλιογενή οικοσυστήματα να ανακάμψουν όταν οι ανθρώπινες πιέσεις σταματούν.
Ερευνητές του Hawai‘i Institute of Marine Biology (HIMB) παρακολούθησαν συστηματικά την ποιότητα του νερού και τη βιοποικιλότητα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το κλείσιμο. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό npj Ocean Sustainability, έδειξαν θεαματική ανάκαμψη: το νερό έγινε πιο καθαρό, τα ψάρια αυξήθηκαν και τα σπάνια, απειλούμενα φώκιες της Χαβάης (Hawaiian monk seals) άρχισαν να εμφανίζονται πολύ συχνότερα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, οι ημέρες που εμφανίστηκαν φώκιες διπλασιάστηκαν μέσα στην περίοδο της καραντίνας, αποκαλύπτοντας ότι η ανθρώπινη παρουσία πιθανότατα διαταράσσει τη φυσική συμπεριφορά τους. Οι ερευνητές κατέγραψαν επίσης αλλαγές στη συμπεριφορά των ψαριών: τα παπαγαλόψαρα, για παράδειγμα, έβοσκαν πιο έντονα, βοηθώντας τον ύφαλο να ελέγξει τα φύκια που μπορούν να τον καταστρέψουν.
«Η ανταπόκριση του οικοσυστήματος ήταν εντυπωσιακή», σχολίασε η επικεφαλής της μελέτης, δρ. Elizabeth Madin. «Είναι μια ισχυρή υπενθύμιση του πόσο ευαίσθητοι αλλά και πόσο ανθεκτικοί μπορούν να είναι οι ύφαλοι απέναντι στις ανθρώπινες δραστηριότητες».
Για τους ειδικούς στη διατήρηση, το μήνυμα είναι σαφές: η φύση μπορεί να ανακάμψει γρήγορα, αρκεί να της δοθεί λίγος «χώρος». Το παράδειγμα του Hanauma Bay ενισχύει τη συζήτηση για πιο βιώσιμο τουρισμό – από τον περιορισμό του αριθμού επισκεπτών μέχρι τη δημιουργία μοντέλων διαχείρισης που προστατεύουν τα οικοσυστήματα χωρίς να θυσιάζουν τα οικονομικά οφέλη.
Όπως τονίζει η Madin, «οι ύφαλοι αποφέρουν δισεκατομμύρια στον παγκόσμιο τουρισμό, αλλά οι ταξιδιώτες είναι πρόθυμοι να πληρώσουν περισσότερα για να απολαύσουν υγιή και ζωντανά οικοσυστήματα. Εάν διαχειριστούμε σωστά την ισορροπία, μπορούμε να μειώσουμε την πίεση και ταυτόχρονα να στηρίξουμε τις τοπικές οικονομίες».
