Σπουδές στην Ελλάδα: Ποιο πτυχίο σε αφήνει χωρίς δουλειά

Ακόμα και οι απόφοιτοι με υψηλό μορφωτικό επίπεδο δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν εργασία στο σημερινό απαιτητικό οικονομικό περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι είναι ολοένα και πιο σημαντικό οι νέοι να αποκτούν δεξιότητες μέσω της εκπαίδευσης που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Μια νέα έκθεση του ΟΟΣΑ, Education at a Glance, εξετάζει διεξοδικά αυτό το ζήτημα. Διαπιστώνει ότι, αν και η τριτοβάθμια εκπαίδευση γενικά οδηγεί σε υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης, τα αποτελέσματα τείνουν να διαφέρουν ανάλογα με το πεδίο σπουδών. Το 2024, οι απόφοιτοι πληροφορικής είχαν το υψηλότερο μέσο ποσοστό απασχόλησης στις χώρες του ΟΟΣΑ, φτάνοντας το 90%, ακολουθούμενοι από εκείνους στις σπουδές μηχανικής, βιομηχανίας και κατασκευών με 89%. Αντίθετα, οι απόφοιτοι σε τέχνες και ανθρωπιστικές επιστήμες, κοινωνικές επιστήμες και δημοσιογραφία κατέγραψαν τα χαμηλότερα ποσοστά, μόλις 84%. Τα στοιχεία αφορούν την απασχόληση ενηλίκων ηλικίας 25 έως 64 ετών.

Αν και οι διαφορές φαίνονται μικρές, οι αναλυτές σημειώνουν ότι το μοτίβο είναι συνεπές σε όλες τις χώρες. Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Μεξικό, τη Γερμανία και την Αυστραλία, τα ποσοστά ανεργίας για αποφοίτους στον τομέα της υγείας και πρόνοιας κυμάνθηκαν μόλις στο 1-2%, γεγονός που δείχνει ότι υπάρχει ισχυρή ζήτηση. Οι απόφοιτοι STEM είχαν παρόμοια χαμηλή ανεργία. Αντίθετα, στην Ελλάδα, οι απόφοιτοι σε επιχειρήσεις, διοίκηση και νομικές σπουδές είχαν ελαφρώς καλύτερα αποτελέσματα στην απασχόληση από εκείνους σε τέχνες ή STEM, αντανακλώντας τις τοπικές συνθήκες της αγοράς.

Η έκθεση τονίζει ότι οποιαδήποτε μορφή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης τείνει να βελτιώνει τις προοπτικές απασχόλησης. Ωστόσο, επισημαίνει επίσης ένα επίμονο χάσμα ευκαιριών, καθώς σε όλες τις χώρες που μελετήθηκαν, οι μαθητές από μειονεκτικά κοινωνικοοικονομικά περιβάλλοντα ήταν πολύ λιγότερο πιθανό να φτάσουν σε ανώτερα επίπεδα εκπαίδευσης σε σχέση με τους πιο προνομιούχους. Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η βελτίωση της πρόσβασης στην εκπαίδευση για όλα τα κοινωνικά στρώματα είναι κρίσιμη, όχι μόνο για την ενίσχυση της κοινωνικής κινητικότητας και τη μείωση των ανισοτήτων, αλλά και για την αύξηση του αριθμού των εξειδικευμένων εργαζομένων σε μια περίοδο που παρατηρείται έλλειψη δεξιοτήτων σε πολλούς κλάδους.

Ωστόσο, τα δεδομένα που παρουσιάζονται συνοδεύονται από μια επιφύλαξη. Παρόλο που η έρευνα διεξήχθη μόλις πέρυσι, το τοπίο της απασχόλησης –ιδίως στη βιομηχανία της τεχνολογίας– εξελίσσεται ραγδαία λόγω της ευρείας υιοθέτησης της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτή η αλλαγή επηρεάζει ιδιαίτερα όσους εισέρχονται τώρα στην αγορά εργασίας. Για παράδειγμα, καθώς οι εταιρείες βασίζονται όλο και περισσότερο σε βοηθούς προγραμματισμού με AI, η ζήτηση για ρόλους όπως οι junior software engineers μειώνεται. Και παρόλο που οι νέες τεχνολογίες ιστορικά δημιουργούν τελικά νέες μορφές εργασίας, οι σημερινοί απόφοιτοι βρίσκονται σε μια μεταβατική περίοδο, αντιμετωπίζοντας λιγότερες άμεσες ευκαιρίες καθώς η αγορά προσαρμόζεται.

Στην παρακάτω λίστα παρουσιάζονται τα ποσοστά ανεργίας αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (25–64 ετών) ανά τομέα σπουδών, συγκρίνοντας την Ελλάδα με άλλες χώρες του ΟΟΣΑ.