Optimems: Έξυπνα δίκτυα ενέργειας για όλο τον πλανήτη
Η ιστορία της Optimems δεν ξεκινά από ένα γκαράζ, αλλά από ένα εργαστήριο στη Θεσσαλονίκη. Και ίσως αυτό να είναι το πιο ενδιαφέρον σημείο: μια ομάδα νέων επιστημόνων, ηλικίας από 33 έως 37 ετών, που αποφάσισε να μην κρατήσει την έρευνα στο πανεπιστήμιο, αλλά να τη μετατρέψει σε τεχνολογία με πραγματικό αντίκτυπο. Και ήδη τα αποτελέσματα είναι ορατά στην Ελλάδα − και όχι μόνον.
Η Optimems αναπτύσσει λογισμικό και τεχνολογίες έξυπνης διαχείρισης ενέργειας για σταθμούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και συμπαραγωγής. Δηλαδή, βοηθούν εταιρείες ενέργειας και βιομηχανίες να παρακολουθούν, να ελέγχουν και να βελτιστοποιούν την παραγωγή, την αποθήκευση και την κατανάλωση ενέργειας σε πραγματικό χρόνο.
Η ομάδα της Optimems (Αγγελίνα Μπιντούδη, Δημήτρης Καρανάσσος, Λάμπρος Ζυγλάκης και Χρήστος Τιμπλαλέξης) είναι ένα ζωντανό παράδειγμα του τι σημαίνει να κάνεις deep tech στην Ελλάδα. Ξεκινώντας μέσα από το ΕΚΕΤΑ, κατάφεραν μέσα σε τρία χρόνια να κατέχουν ήδη το 25% της ελληνικής αγοράς έξυπνων δικτύων, να διακριθούν στο Web Summit Vancouver και να προετοιμάζουν την είσοδό τους σε έξι χώρες. Και όλα αυτά χωρίς να χάσουν την ουσία, τη μεθοδικότητα και τη συλλογική προσπάθεια που τους κρατά ενωμένους.
Αφορμή για τη συνέντευξή τους αποτελεί η διάκριση και η ένταξη της ομάδας της Optimems στη λίστα 40 Under 40 του Fortune Greece. Αυτή η αναγνώριση επιβεβαιώνει ότι η ελληνική επιστημονική γνώση μπορεί να μετατραπεί σε παγκόσμιο προϊόν. Γιατί η Optimems δεν είναι απλώς μια επιτυχημένη spin-off· είναι ένα παράδειγμα για το πώς «η τεχνολογία έχει αξία μόνον όταν κάνει τον κόσμο λίγο καλύτερο», όπως λένε και οι ίδιοι.
Από τη Θεσσαλονίκη, τα εργαστήρια του ΕΚΕΤΑ μέχρι την Ιαπωνία και τη Σουηδία, το ταξίδι είναι, αν μη τι άλλο, ενδιαφέρον. Όμως, τι κάνει η Optimems και ποιο πρόβλημα της αγοράς έρχεται να λύσει;
Με απλά λόγια, η Optimems κάνει τα δίκτυα ενέργειας… έξυπνα. Αναπτύσσουμε λογισμικό και τεχνολογίες έξυπνης διαχείρισης ενέργειας για σταθμούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και συμπαραγωγής. Δηλαδή, βοηθούμε εταιρείες ενέργειας και βιομηχανίες να παρακολουθούν, να ελέγχουν και να βελτιστοποιούν την παραγωγή, την αποθήκευση και την κατανάλωση ενέργειας σε πραγματικό χρόνο.
Το πρόβλημα που λύνουμε έχει τη βάση του στην πολυπλοκότητα των ενεργειακών συστημάτων: διαφορετικοί εξοπλισμοί, διαφορετικά πρωτόκολλα επικοινωνίας, χιλιάδες εγκαταστάσεις, πληθώρα δεδομένων. Ενοποιούμε όλα αυτά τα δεδομένα σε ένα αξιόπιστο ψηφιακό περιβάλλον, ώστε η ενέργεια να γίνεται προβλέψιμη, αποδοτική και βιώσιμη.
Τι σημαίνει για εσάς η διάκριση στη φετινή λίστα 40under40 του Fortune Greece;
Η διάκριση αυτή είναι, πρώτα απ’ όλα, μια ισχυρή επιβράβευση της επιστημονικής μας βάσης και της ποιότητας της έρευνας που γεννήθηκε στο ΕΚΕΤΑ/ΙΠΤΗΛ. Δεν είναι απλώς τιμητική· αποτελεί απόδειξη ότι η καινοτομία μπορεί να ανθίσει και να σταθεί επιχειρηματικά στην Ελλάδα, όταν υπάρχουν μία δυνατή ομάδα και όραμα. Για εμάς, σημαίνει πως το μοντέλο της βαθιάς τεχνολογίας (deep tech), όταν συνδυάζεται με επιχειρηματικό όραμα και σκληρή δουλειά, μπορεί να πετύχει − ακόμη και σε ένα απαιτητικό περιβάλλον όπως το ελληνικό.
Ως spin-off, αντιμετωπίσαμε μία διπλή πρόκληση: να μετατρέψουμε μια ακαδημαϊκή γνώση σε εμπορικό προϊόν και να εξασφαλίσουμε τα απαραίτητα κεφάλαια για την ανάπτυξή του. Γι’ αυτό η συγκεκριμένη διάκριση λειτουργεί για εμάς σαν σφραγίδα διεθνούς αξιοπιστίας. Αποδεικνύει ότι η ελληνική τεχνολογία μπορεί να είναι παγκοσμίως ανταγωνιστική και στέλνει ένα μήνυμα σε όλο το οικοσύστημα ότι η υπομονή και η επιμονή στην ποιότητα τελικά αποδίδουν.
Η καινοτομία μπορεί να ανθίσει και να σταθεί επιχειρηματικά στην Ελλάδα, όταν υπάρχει δυνατή ομάδα και καθαρό όραμα.
Μέσα σε μόλις τρία χρόνια κατακτήσατε το 25% της ελληνικής αγοράς έξυπνων δικτύων και ετοιμάζεστε για επέκταση σε έξι νέες χώρες. Ποιο είναι το μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθείτε;
Στον τομέα της τεχνολογίας δεν υπάρχουν σύνορα. Η κλιματική κρίση και η ανάγκη για βιώσιμες υποδομές είναι παγκόσμια, και η λύση μας είναι σχεδιασμένη να λειτουργεί οπουδήποτε. Το μοντέλο μας βασίζεται σε τεχνολογική υπεροχή και στρατηγικές συνεργασίες. Δεν επενδύουμε απλώς σε πωλήσεις, αλλά και σε τεχνολογικές πλατφόρμες που προσφέρουν αξία σε βάθος χρόνου, όπως το +SolarControl, που συνδέει χιλιάδες ενεργειακούς σταθμούς με ασφάλεια και αξιοπιστία.
Η διεθνής επέκταση ναι μεν δεν έχει πραγματικά «σύνορα», αλλά έχει πολιτισμικές και ρυθμιστικές προκλήσεις. Το δύσκολο δεν είναι να εγκαταστήσεις ένα σύστημα, αλλά να κερδίσεις την εμπιστοσύνη των τοπικών εταίρων και των διαχειριστών ενέργειας. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν προσπαθούμε να «πάμε μόνοι» σε κάθε χώρα. Συνεργαζόμαστε με ισχυρούς τοπικούς διανομείς, εγκαταστάτες συστημάτων ΑΠΕ και EPCs (Engineering, Procurement, and Construction) − εταιρείες που γνωρίζουν σε βάθος το ρυθμιστικό και πολιτισμικό πλαίσιο κάθε χώρας. Ο βασικός λόγος είναι πως η ενέργεια είναι παγκόσμια γλώσσα, και στόχος μας είναι να τη μιλάμε με συνέπεια και ασφάλεια παντού.
Υπήρξε κάποια στιγμή-ορόσημο που καταλάβατε ότι η Optimems «παίζει» πλέον σε άλλη κατηγορία;
Ναι. Όταν είδαμε ότι μεγάλοι οργανισμοί ζητούσαν να συνεργαστούμε όχι μόνο για πιλοτικά και ερευνητικά προγράμματα, αλλά και για πραγματικά, μεγάλης κλίμακας, projects. Ένα τέτοιο σημείο-ορόσημο ήταν όταν η πλατφόρμα μας χρησιμοποιήθηκε για τη διαχείριση χιλιάδων εγκαταστάσεων ΑΠΕ σε εθνικό επίπεδο, με απαιτήσεις διαθεσιμότητας και ασφάλειας αντίστοιχες με αυτές των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (utilities). Εκεί καταλάβαμε ότι δεν είμαστε πλέον πείραμα· είμαστε υποδομή.
Η δεύτερη, και πιο πρόσφατη, ήταν όταν ένα πολύ μεγάλο fund του εξωτερικού μας προσέγγισε, αναγνωρίζοντας την αξία του intellectual property (πνευματικής ιδιοκτησίας) μας −και όχι μόνο− των τρεχουσών πωλήσεων. Εκεί καταλάβαμε ότι έχουμε περάσει από την κατηγορία της «ελπιδοφόρας startup» σε αυτήν του «παίκτη με στρατηγικό IP και αποδεδειγμένη κερδοφορία».
Έχετε πει ότι οι spin-offs στην Ελλάδα δυσκολεύονται να αντλήσουν κεφάλαια σε σχέση με startups. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
Πιστεύουμε ότι αυτό οφείλεται κυρίως σε δύο παράγοντες: Οι spin-offs ξεκινούν με γνώση, όχι με marketing. Δεν υπόσχονται «υπερπολλαπλασιασμό» χρηστών ή βραχυπρόθεσμη απόδοση, αλλά μακροπρόθεσμη αξία μέσω τεχνολογίας. Αυτό είναι λιγότερο θελκτικό για πολλούς επενδυτές που αναζητούν γρήγορα exits.
Πολλοί επενδυτές στην Ελλάδα δεν είναι εξοικειωμένοι με τη διαδικασία της τεχνολογικής μεταφοράς (technology transfer) από τα εργαστήρια στην αγορά. Αυτό δημιουργεί ένα χάσμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στον επιστήμονα-επιχειρηματία (που ξέρει την τεχνολογία) και τον επενδυτή (που ψάχνει άμεση κλιμάκωση).
Η λύση είναι η εκπαίδευση του οικοσυστήματος και η ανάδειξη των επιτυχημένων παραδειγμάτων που αποδεικνύουν ότι η μια spin-off μπορεί να είναι πιο ανθεκτική και να προσφέρει μεγαλύτερη αξία μακροπρόθεσμα, λόγω της δύναμης του IP της. Επιπλέον, το πλαίσιο στην Ελλάδα παραμένει γραφειοκρατικό και ασαφές για εταιρείες που συνδέονται με ερευνητικούς φορείς. Χρειάζονται μηχανισμοί χρηματοδότησης που να κατανοούν τη φύση της τεχνολογικής ωρίμανσης και να δίνουν χώρο για πραγματική καινοτομία.
Ποιο είναι το επόμενο μεγάλο στοίχημα για την εταιρεία σας;
Το επόμενο μεγάλο στοίχημα της Optimems είναι η ισορροπία, η τεχνολογική και η δομική επέκταση. Η άντληση κεφαλαίων είναι πλέον στρατηγική επιλογή για την επιτάχυνση, όχι για την επιβίωση. Ο στόχος μας είναι να βρούμε τον κατάλληλο στρατηγικό επενδυτή που θα μας δώσει πρόσβαση σε νέες αγορές και θα μας βοηθήσει να δομήσουμε την ομάδα μας διεθνώς, ενώ ταυτόχρονα θα διερευνήσουμε την επέκταση των AI μοντέλων που ήδη χρησιμοποιούμε για ακόμη μεγαλύτερα κέρδη στους τελικούς χρήστες. Το μεγάλο στοίχημα είναι να μεγαλώσουμε χωρίς να χάσουμε τον λόγο που ξεκινήσαμε: να φτιάχνουμε τεχνολογία που κάνει τη διαφορά. Για να το πούμε απλά: μας δίνει κίνητρο να αντιμετωπίζουμε κατά μέτωπο τις τεχνολογικές προκλήσεις όχι με γνώμονα το γρήγορο κέρδος, αλλά με τη δημιουργία ενός impactful supply chain με απόλυτη συνέπεια ως προς τον εκδημοκρατισμό της πραγματικής απανθρακοποίησης μέχρι το 2050.
Η τεχνολογική υπεροχή είναι δεδομένη προτεραιότητα, αλλά η κουλτούρα είναι αυτό που μας κρατάει ενωμένους. Η ομάδα μας δουλεύει με πάθος, γιατί πιστεύει σε αυτό που κάνει. Θέλουμε να μεγαλώσουμε διεθνώς, αλλά χωρίς να χάσουμε τη «μαγιά» που μας έκανε αποτελεσματικούς: τη συνεργασία, τη διαφάνεια και την πίστη ότι η ελληνική τεχνολογία μπορεί να σταθεί ισότιμα στη διεθνή σκηνή. Στο τέλος της ημέρας, αυτό που μας κινεί δεν είναι μόνο η ανάπτυξη, αλλά η δημιουργία πραγματικού θετικού αποτυπώματος στην ενέργεια. Γιατί η τεχνολογία έχει αξία μόνον όταν κάνει τον κόσμο λίγο καλύτερο.
**H νέα έκδοση του Fortune Greece κυκλοφορεί από την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου στα περίπτερα.
***Φωτογραφίες: Στέφανος Παπαδόπουλος, Photo Panoulis
