Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών στις επάλξεις της ενημέρωσης για την έκρηξη ηφαιστείου στη Χαβάη

Η ομάδα του Κέντρου Αριστείας BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) ενεργοποιήθηκε άμεσα και ήταν από τις πρώτες που παρείχε διεθνώς ενημέρωση για τη δραστηριότητα του ηφαιστείου Κιλαουέα στη Χαβάη με τη βοήθεια ενός ευρωπαϊκού δορυφόρου Sentinel που πέρασε πάνω από την περιοχή.

Η ελληνική επιστημονική ομάδα ανταποκρίθηκε άμεσα και ενεργοποίησε την υπηρεσία GeoHub, μια πλήρως αυτοματοποιημένη εφαρμογή επεξεργασίας δορυφορικών δεδομένων Sentinel, που εκτιμά την εδαφική παραμόρφωση λόγω γεωφυσικών διεργασιών.

Το GeoHub συνδέθηκε με τον ελληνικό κόμβο Sentinel Mirror Site και «κατέβασε» μια χρονοσειρά εικόνων από το ραντάρ του δορυφόρου Sentinel-1. Οι ισχυροί υπολογιστές του Κέντρου BEYOND/EAA, μέσα σε λίγες ώρες μετά τη λήψη των δορυφορικών εικόνων του Sentinel-1, επεξεργάσθηκαν τα δεδομένα με τεχνικές διαφορικής συμβολομετρίας ραντάρ και παρείχαν στη διεθνή επιστημονική κοινότητα συνεχή ενημέρωση για την εξέλιξη της εδαφικής παραμόρφωσης στην περιοχή.

Έπειτα από μια εβδομάδα έντονης μικρο-σεισμικής δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή του ηφαιστείου Κιλαουέα στη Χαβάη, την περασμένη Πέμπτη ξαφνικά παρουσιάστηκε μια ρωγμή κοντά στο οδικό δίκτυο, από την οποία έκανε την εμφάνισή της λάβα και καυτός ατμός. H τοπική υπηρεσία πολιτικής προστασίας έδωσε εντολή στους περίπου 10.000 κατοίκους της κοινότητα Πούνα να εγκαταλείψουν αμέσως τα σπίτια τους. Μετά την ηφαιστειακή έκρηξη, την Παρασκευή 4 Μαΐου ένας ισχυρός σεισμός 6,9 βαθμών έπληξε το Μεγάλο Νησί της Χαβάης, ο μεγαλύτερος τα τελευταία 43 χρόνια.

Ο ευρωπαϊκός δορυφόρος παρατήρησε την έντονη καθίζηση στην κορυφή του ηφαιστείου, καθώς μαγματικό υλικό μετακινήθηκε κατά μήκος της ανατολικής ζώνης του ρήγματος και εκλύθηκε στο ανατολικό άκρο του ρήγματος. Η μέγιστη παραμόρφωση κατά μήκος αυτής της ζώνης, που βρίσκεται μεταξύ της κορυφής του ηφαιστείου και της περιοχής όπου παρατηρήθηκε η έκλυση της λάβας, φθάνει τα 60 έως 70 εκατοστά.

Οι πληροφορίες αυτές είναι εξαιρετικά χρήσιμες τόσο για την επιστημονική κοινότητα όσο και για τις τοπικές αρχές που είναι επιφορτισμένες με την εκκένωση της περιοχής και τη λήψη μέτρων προστασίας των κατοίκων και των περιουσιών τους. Το φαινόμενο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και η ομάδα GeoHub του BEYOND/EAA συνεχίζει τη λήψη και την επεξεργασία των δορυφορικών δεδομένων του Sentinel με στόχο τη συνεχή ενημέρωση της κοινότητας.