H Όμικρον καλπάζει, αλλά μήπως να σταματήσουμε να μετράμε τα κρούσματα;

H Όμικρον καλπάζει, αλλά μήπως να σταματήσουμε να μετράμε τα κρούσματα;
ANKARA, TURKEY - NOVEMBER 29: In this photo new COVID-19 variant: Omicron (B.1.1.529) is displayed on a screen and two syringes are seen front in Ankara, Turkey on November 29, 2021. Hakan Nural / Anadolu Agency (Photo by Hakan Nural / ANADOLU AGENCY / Anadolu Agency via AFP) Photo: AFP
Της Sophie Mellor

Από τότε που τα κρούσματα του COVID έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών τον Ιανουάριο στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι αριθμοί των κρουσμάτων μειώνονταν σταθερά. 

Μέχρι την περασμένη εβδομάδα…

Ο ημερήσιος αριθμός των θετικών τεστ που αναφέρονταν στο Ηνωμένο Βασίλειο ξεπέρασε κατά μέσο όρο τις 90.000 την περασμένη εβδομάδα, με τους ειδικούς και τους επιδημιολόγους να κατηγορούν τη χαλάρωση των περιορισμών, τα μέτρα για την επιστροφή στα σχολεία και την εξασθένηση της ανοσίας για τη μη μείωση των κρουσμάτων.

Αλλά καθώς οι υψηλοί ημερήσιοι αριθμοί κρουσμάτων οδήγησαν ορισμένους ειδικούς να πιέσουν για τη συνέχιση των ισχυρών μέτρων, άλλοι προτείνουν μια εντελώς διαφορετική πορεία δράσης: να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε τους αριθμούς των κρουσμάτων ως βασικό μέτρο, διότι στην εποχή της Όμικρον δεν αντιπροσωπεύουν επαρκώς τους κινδύνους της νόσου. 

Προτείνουν, κατά μία έννοια, να σταματήσουμε να μετράμε. 

Πανικός και φόβος

Οι αριθμοί των κρουσμάτων «προκαλούν μεγάλο πανικό και φόβο, αλλά δεν αντικατοπτρίζουν αυτό που συνήθιζαν στο παρελθόν, δηλαδή ότι οι νοσηλείες θα ακολουθούσαν τα κρούσματα», δήλωσε στον Guardian η Monica Gandhi, ειδικός στις λοιμώδεις νόσους και καθηγήτρια ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο.

Σε μια διαδικτυακή συνέντευξη, η Gandhi σημειώνει ότι η Όμικρον έχει προκαλέσει μια δραματική αποσύνδεση μεταξύ του αριθμού των κρουσμάτων και των ποσοστών νοσηλείας – υποστηρίζει δηλαδή ότι η ασθένεια είναι ενδημική και το τελευταίο μέγεθος είναι ένας πολύ καλύτερος τρόπος για να παρακολουθήσουμε το πώς τα πάμε με τον ιό. 

«Από τη στιγμή που έχεις αποδεχθεί ότι ο ιός είναι ενδημικός, όπως ακριβώς και η γρίπη, τότε δεν παρακολουθείς ποτέ τα κρούσματα, επειδή ποτέ δεν μετράμε με αυτόν τον τρόπο άλλους ιούς. Αυτό που κάνουμε είναι να παρακολουθούμε τι προκαλεί ασθένεια και τι οδηγεί τους ανθρώπους στο νοσοκομείο», δήλωσε η Gandhi.

Ο Tim Spector, ο επιδημιολόγος που βρίσκεται πίσω από την εφαρμογή ZOE COVID Symptom Study, σημειώνει ομοίως ότι το να παρακολουθεί κανείς καθημερινά τους αριθμούς των κρουσμάτων να αυξάνονται και να μειώνονται συνεχώς έχει διττή επίδραση στους ανθρώπους. «Οι άνθρωποι δυστυχώς κινούνται σε αυτά τα δύο στρατόπεδα: είτε εξακολουθούν να είναι πολύ φοβισμένοι και να μην κινούνται, είτε προσποιούνται ότι δεν συμβαίνει τίποτα απολύτως», είπε, σημειώνοντας ότι το θέμα δεν είναι οι αριθμοί, αλλά «η παρουσίαση των δεδομένων με τρόπο που να τα τοποθετεί σε ένα πλαίσιο».

«Για το κοινό είναι μια αρκετά χρήσιμη μέτρηση, αλλά την ίδια στιγμή το πιθανότερο είναι ότι λένε: ‘Αλλά ακόμη και αν το πάθεις, είναι λιγότερο πιθανό να πας στο νοσοκομείο με την Όμικρον από ό,τι με τη Δέλτα’», δήλωσε ο Spector στο Fortune.

«Καθίσταται αδύνατο»

Μία από τις πρώτες χώρες που σχεδιάζουν να αφήσουν πίσω τους την καθημερινή καταμέτρηση των κρουσμάτων είναι η Ισπανία, η οποία έχει ήδη ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιμετωπίσει το COVID-19 ως ενδημική ασθένεια που μοιάζει με τη γρίπη. Η χώρα ετοιμάζεται να μεταβεί σε ένα σύστημα όπου μετράει πόσοι άνθρωποι βγαίνουν θετικοί σε ένα στατιστικά σημαντικό δείγμα και στη συνέχεια υπολογίζει τα κρούσματα COVID, αντί να μετράει κάθε διαγνωσμένη λοίμωξη – παρόμοια με τον τρόπο με τον οποίο η χώρα μετράει άλλες αναπνευστικές ασθένειες.

«Καθίσταται αδύνατο», δήλωσε η Amparo Larrauri, επικεφαλής γρίπης και άλλων αναπνευστικών ασθενειών στο Εθνικό Κέντρο Επιδημιολογίας του Ινστιτούτου Υγείας Carlos III. «Δεδομένου του πόσο τρομερά μεταδοτικός είναι ο COVID αυτή τη στιγμή, αποτελεί τεράστια πρόκληση η αυστηρή τήρηση των πρωτοκόλλων καθολικής επιτήρησης», ανέφερε η Larrauri στην ισπανική εφημερίδα El País.

Ένας από τους πρωτοπόρους των δρακόντειων πολιτικών μηδενικού COVID – η Σιγκαπούρη – έχει επίσης αρχίσει να θεωρεί τους αριθμούς των κρουσμάτων λιγότερο σημαντικούς.

Για ένα μεγάλο μέρος του 2020 και του 2021, η Σιγκαπούρη διατηρούσε αναλυτικά στοιχεία για τον COVID-19, περισσότερο ίσως από οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση εν μέσω της πανδημίας, εντοπίζοντας σχολαστικά κάθε πιθανό κρούσμα COVID-19 και αναφέροντάς το δημόσια.

Η εν λόγω παρακολούθηση των κρουσμάτων ήταν ζωτικής σημασίας για τη σε μεγάλο βαθμό επιτυχημένη στρατηγική μηδενικού COVID της Σιγκαπούρης, η οποία κατάφερε να κρατήσει τον COVID-19 μακριά της, ενώ ο ιός σάρωνε τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Ενώ εξακολουθούσε να επιδιώκει το zero COVID, τα εντατικά μέτρα ιχνηλάτησης επαφών της Σιγκαπούρης διαφοροποιούσαν τις λοιμώξεις ανάλογα με την απειλή τους για την κοινότητα. Τα περιστατικά μπορούσαν να είναι «συνδεδεμένα», που σημαίνει ότι είχαν έρθει σε επαφή με ένα γνωστό κρούσμα COVID, ή «μη συνδεδεμένα», που σημαίνει ότι οι αρχές δεν μπορούσαν να προσδιορίσουν πώς μολύνθηκε το άτομο.

Όμως, κατά τη μετάβαση από τον μηδενικό COVID στο «ζώντας με τον COVID», η Σιγκαπούρη κατήργησε τη διάκριση μεταξύ συνδεδεμένων και μη συνδεδεμένων τον περασμένο Σεπτέμβριο, λέγοντας ότι τα δεδομένα «δεν ήταν πλέον σχετικά», δεδομένης της στρατηγικής της Σιγκαπούρης να συνυπάρχει με τον COVID.

«Όταν σταματήσουμε να συνδέουμε τα κρούσματα, ίσως αποδεχτούμε ότι ο ιός είναι παντού και μπορούμε να χαλαρώσουμε ορισμένους περιορισμούς», δήλωσε τον Σεπτέμβριο στην εφημερίδα The Straits Times της Σιγκαπούρης ο καθηγητής Paul Tambyah, πρόεδρος της Εταιρείας Κλινικής Μικροβιολογίας και Λοιμώξεων Ασίας-Ειρηνικού.

Πιο πρόσφατα, εν μέσω της έξαρσης των λοιμώξεων Όμικρον, η Σιγκαπούρη δήλωσε ότι θα σταματήσει να κάνει διάκριση μεταξύ των μεταλλάξεων κατά την αναφορά των ημερήσιων αριθμών των κρουσμάτων και ότι αμφισβητεί τη σημασία της αναφοράς τους.

«Είναι γεγονός ότι με τους εμβολιασμούς να λειτουργούν καλά και την παραλλαγή Όμικρον να είναι λιγότερο σοβαρή, ο αριθμός των λοιμώξεων αποκτά όλο και λιγότερο νόημα στην απάντησή μας στον COVID-19», δήλωσε ο υπουργός Υγείας της Σιγκαπούρης Ong Ye Kung, σε συνέντευξη Τύπου την Παρασκευή.

Ενώ κάποια μέρη όπως το Χονγκ Κονγκ, η Κίνα και η Ταϊβάν παραμένουν προσηλωμένα σε στρατηγικές μηδενισμού του COVID και παρακολουθούν με σχολαστικότητα τον αριθμό των κρουσμάτων, μεγάλο μέρος της υπόλοιπης Ασίας φαίνεται να αλλάζει ομοίως τη στάση του όσον αφορά τα νέα κρούσματα. Στην Αυστραλία, ο πρωθυπουργός Scott Morrisson προέτρεψε τη χώρα να «ξεπεράσει» το σημερινό κύμα μολύνσεων-ρεκόρ αντί να μπει σε lockdown. Είπε επίσης ότι τα τεστ για τον COVID είναι σημαντικά μόνο για τη σύνδεση των ασθενών με τους γιατρούς και δεν είναι πλέον σημαντικά ως μέτρο για το πόσο διαδεδομένος είναι ο COVID στην κοινότητα, καθώς ο ιός γίνεται ενδημικός.

«Ο λόγος για τον οποίο θέλουμε να δίνουν αναφορά οι άνθρωποι δεν είναι για να μετράμε αριθμούς», δήλωσε πρόσφατα ο Morrison. «Πρόκειται για τη σύνδεση των ανθρώπων με την ιατρική φροντίδα».

Δεν είναι πιθανό να εξαφανιστεί

Η παρακολούθηση του αριθμού των κρουσμάτων COVID είναι ένας τρόπος μέτρησης του επιπολασμού και του ποσοστού εμφάνισης του ιού, ο οποίος επιτρέπει στους ανθρώπους να τροποποιήσουν τη συμπεριφορά τους με βάση τον κίνδυνο. Ενώ ορισμένες χώρες και επιδημιολόγοι προωθούν την ιδέα ότι ο COVID-19 είναι ενδημικός, ο Fauci σημείωσε την περασμένη εβδομάδα ότι ο ιός δεν έχει ακόμη γίνει ενδημικός, επειδή εξακολουθεί να διαταράσσει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή μας.

«Εξακολουθώ να πιστεύω ότι θα ήθελα να ξέρω πόσοι άνθρωποι στην περιοχή μου είναι επί του παρόντος μολυσμένοι με COVID, ώστε να ξέρω πόσο προσεκτικός πρέπει να είμαι», δήλωσε ο επιδημιολόγος Spector. 

Ο Malcolm Bennet, καθηγητής λοιμωδών νοσημάτων στην κτηνιατρική στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, δήλωσε στο Fortune ότι η καταμέτρηση των κρουσμάτων θα πρέπει να παραμείνει, αλλά «ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύονται και χρησιμοποιούνται αυτές οι μετρήσεις» θα πρέπει να επανεξεταστεί.

«Ως γενικό σχόλιο θα πρότεινα ότι το θέμα δεν είναι η καταμέτρηση, αλλά μάλλον το να ξέρεις τι μετράς», λέει ο Bennet.

Τόσο ο Spector όσο και ο Bennet σημειώνουν ότι τα νοσοκομειακά στοιχεία μπορεί επίσης να είναι δύσκολο να ερμηνευθούν, καθώς οι λοιμώξεις, οι ασθένειες, η νοσηλεία και οι θάνατοι με ή λόγω λοιμώξεων μπορούν να διαστρεβλώσουν τους αριθμούς.

«Δεν νομίζω ότι είναι μαύρο και άσπρο. Δεν νομίζω ότι πρέπει «να το αγνοήσουμε εντελώς και να το αφήσουμε να ξεσπάσει διότι απλά ανησυχούμε τους ανθρώπους. Εξακολουθεί να είναι πολύ χειρότερο από ένα κρυολόγημα», δήλωσε ο Spector.