Η Golden Visa έφερε πλούσιους Αμερικανούς στη Νότια Ευρώπη και αυτοί, τη στεγαστική κρίση
Οι οικονομίες της Νοτίου Ευρώπης, από την Ελλάδα έως την Πορτογαλία, εμφανίζουν μια αξιοσημείωτη ανάκαμψη από την κρίση χρέους που χτύπησε πριν από μία δεκαετία. Ο τουρισμός καλπάζει, οι επενδυτές και οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν προχωρήσει και πολλοί ξένοι εγκαθίστανται στην περιοχή, για να εκμεταλλευτούν τις νέες θέσεις εργασίας και το φθηνότερο κόστος ζωής.
Σύμφωνα με το Business Insider, η «παρενέργεια» όλων αυτών είναι η εκτίναξη του κόστους στέγασης. Οι τιμές των κατοικιών και τα ενοίκια έχουν σημειώσει ράλι σε πόλεις όπως η Αθήνα και η Λισαβόνα, ενώ στους παραθαλάσσιους προορισμούς από την Ισπανία έως τα ελληνικά νησιά κυριαρχούν ακριβά ακίνητα βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Ως έναν βαθμό αυτό είναι αποτέλεσμα των προγραμμάτων Golden Visa, που αποδείχθηκαν εξαιρετικά δημοφιλή ανάμεσα στους ξένους επενδυτές.
Οι Αμερικανοί αποτελούν μεγάλο μέρος των ξένων που εισρέουν στην Ν. Ευρώπη. Αυτοί αγοράζουν μερικά από τα πιο ακριβά ακίνητα στην Ισπανία. Για την ακρίβεια, ξοδεύουν περισσότερα ανά τετραγωνικό μέτρο από όλες τις άλλες εθνικότητες στη χώρα, με εξαίρεση του Δανούς. Στην Πορτογαλία, απέκτησαν περισσότερες Χρυσές Βίζες από κάθε άλλη εθνικότητα το 2022.
Κάποιοι από αυτούς τους Αμερικανούς ήθελαν να «δραπετεύσουν» από την όλο και ακριβότερη αγορά κατοικιών των ΗΠΑ. Αλλά τώρα, μεταφέρουν το πρόβλημα αυτό στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, σημειώνει το Business Insider.
Η αύξηση των επενδύσεων στο real estate ανέβασε πολύ τις τιμές των κατοικιών και συνέβαλε στο λεγόμενο gentrification των πιο περιζήτητων πόλεων, με αποτέλεσμα οι παλιοί κάτοικοι να εκτοπιστούν και οι νέοι να αδυνατούν να φύγουν από το πατρικό τους.
Παρά την υψηλή ανάπτυξη των οικονομιών τους, οι Νοτιοευρωπαίοι αμείβονται με σχετικά χαμηλούς μισθούς και δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τους ξένους επενδυτές, τους αγοραστές κατοικιών, τους τουρίστες και τους εξ αποστάσεως ξένους εργαζόμενους.
Στην Πορτογαλία, για παράδειγμα, το πρόγραμμα Χρυσής Βίζας που εφαρμόστηκε από το 2012 έδινε βίζα σε ξένους που μετέφεραν τουλάχιστον 1 εκατ. ευρώ σε μια πορτογαλική τράπεζα, αγόραζαν ακίνητα αξίας τουλάχιστον 500.000 ευρώ, δημιουργούσαν τουλάχιστον 10 θέσεις εργασίας ή δώριζαν τουλάχιστον 250.000 ευρώ σε συγκεκριμένες πολιτιστικές ή καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ξένων επέλεξαν να αγοράσουν ακίνητα για να εξασφαλίσουν τη βίζα, κάτι που είχε τεράστια επίπτωση στην αγορά και το κόστος στέγασης, σημειώνει ο Joao Pereira dos Santos, ερευνητής του School of Economics and Finance στο Queen Mary University of London.
«Αγοράζουν σπίτια, επομένως δεν επενδύουν και δεν δημιουργούν θέσεις εργασίας. Και γνωρίζουμε ότι μέρος από αυτά τα σπίτια μπαίνουν αμέσως στην αγορά μακροπρόθεσμης και βραχυπρόθεσμης μίσθωσης. Επομένως, αυτοί οι άνθρωποι που κάνουν αίτηση για βίζα δεν έρχονται να ζήσουν στην Πορτογαλία», λέει ο Pereira dos Santos.
Οι τιμές των κατοικιών στην Πορτογαλία αυξήθηκαν κατά 19% μόνο από το 2021 στο 2022.
Βέβαια, δεν ευθύνεται μόνο η Χρυσή Βίζα, καθώς την ίδια στιγμή, η Πορτογαλία βίωσε μια μεγάλη αύξηση του τουρισμού, όπως συνέβη και στην υπόλοιπη Νότια Ευρώπη. Η πανδημία έφερε επίσης ένα κύμα από ξένους εργαζόμενους εξ αποστάσεως καθώς και συνταξιούχους που έψαχναν για υψηλότερη ποιότητα ζωής στις πιο προσιτές ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον, τα νέα προγράμματα βίζας για ψηφιακούς νομάδες ενίσχυσαν τη ζήτηση για κατοικίες.
Όμως, καθώς η Πορτογαλία βρέθηκε αντιμέτωπη με μια στεγαστική κρίση που επιδεινώνεται, η κοινή γνώμη τάχθηκε εναντίον της Χρυσής Βίζας, με την πλειοψηφία των πολιτών να επιθυμεί την κατάργηση του προγράμματος, ακόμα και εάν αυτό θα επέφερε ένα πλήγμα στην οικονομία. Πέρυσι, η χώρα άλλαξε τους όρους του προγράμματος, αφαιρώντας τις επενδύσεις στα ακίνητα.
Άλλες ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούν, με την Ισπανία να ανακοινώνει το τέλος του δικού της προγράμματος Golden Visa, το οποίο στηριζόταν σχεδόν εξ ολοκλήρου στις επενδύσεις στα ακίνητα.
Αυτά τα μέτρα αναμένεται να επιβραδύνουν το ράλι στις τιμές των ακινήτων στη Ν. Ευρώπη, όμως η αγορά θα συνεχίσει να ανεβαίνει, λόγω της ανάκαμψης των οικονομιών, σημειώνει ο Holger Schmieding, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank.
«Αυτές οι οικονομίες είναι καλύτερα μέρη για να επενδύσει κανείς και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, τόσο για τους εγχώριους όσο και για τους ξένους επενδυτές», λέει. «Με καλύτερες προοπτικές απασχόλησης, οι άνθρωποι νιώθουν σιγουριά για να αγοράσουν ή να χτίσουν ένα σπίτι. Η αγορά του real estate αντανακλά σε μεγάλο βαθμό το γεγονός ότι η οικονομία βρίσκεται σε μια πιο καλή βάση».
Άλλωστε, οι οικονομίες του Νότου τα πηγαίνουν πολύ καλύτερα από τις παραδοσιακές ατμομηχανές ανάπτυξης του Βορρά, με την Πορτογαλία και την Ισπανία να εμφανίζουν υπερτριπλάσια ανάπτυξη σε σχέση με τη Γερμανία το πρώτο τρίμηνο του έτους. Άλλωστε, και οι χώρες του Βορρά αντιμετωπίζουν τη δική τους στεγαστική κρίση.
