Το σπίτι που συνέχεια καίγεται…
Πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές βάζουν εδώ και χρόνια στοίχημα για τη σωτηρία του ευρώ.
Ήταν αρχές Σεπτεμβρίου όταν το Κρεμλίνο ανακοίνωσε πως θα προχωρούσε για πρώτη φορά σε δανεισμό από τις αγορές σε ευρώ μέσω της έκδοσης ομολόγων επταετούς διάρκειας. Ο υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας Άντον Σιλουάνοφ ανέλαβε να ενημερώσει σχετικά τον πρωθυπουργό Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Στο άκουσμα των πρώτων φράσεών του, όπως αναφέρουν τα επίσημα πρακτικά του Κρεμλίνου, ο Μεντβέντεφ διέκοψε τον υπουργό του ρωτώντας: «Αυτό πάει να πει πως είμαστε βέβαιοι ότι το ευρώ θα συνεχίσει να υφίσταται σε επτά χρόνια;». «Ελπίζουμε» απάντησε ο Σιλουάνοφ. «Θα το δούμε αυτό», είπε με ένα εμφανές μειδίαμα στο πρόσωπό του ο Ρώσος πρωθυπουργός και έκλεισε τη συζήτηση.
Δεν είναι η πρώτη φορά που πολιτικοί ή οικονομικοί αναλυτές χρησιμοποιούν λογοπαίγνια δημοσίως για να εκφράσουν την ανησυχία τους για το μέλλον του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος. Πολλοί θυμούνται το σαρκαστικό «τιτίβισμα» του οικονομολόγου Νουριέλ Ρουμπινί -γνωστού ως «Dr. Doom»- στο Twitter πέρυσι τον Ιούνιο, λίγο πριν από τις ελληνικές εκλογές: «Το πρωτάθλημα του Euro 2012 μπορεί σύντομα να μετονομαστεί σε “Drachma 2012″».
Ωστόσο, δεν επιστρατεύουν όλοι πάντα το χιούμορ. Αντίθετα, πολλοί πολιτικοί χρησιμοποιούν συχνά δραματικούς τόνους για το μέλλον του ευρώ. «Είχα πει πως το ευρώ είναι ένα φλεγόμενο κτίριο χωρίς εξόδους, κι έτσι αποδείχθηκε για μερικές από τις χώρες που συμμετέχουν στην ΟΝΕ», είχε δηλώσει ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ουίλιαμ Χέιγκ το 2011, τότε περίπου που ο τέως Πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί έλεγε ότι «δεν μπορεί να υπάρξει κοινό νόμισμα χωρίς οικονομική σύγκλιση. Η Ευρωζώνη θα εκραγεί!».
Διαβάστε ακόμη: «Λατινική» VS «Τευτονικής» Ευρώπης για να μάτια του ευρώ
Πριν από μερικούς μήνες σήμανε συναγερμό και ένας από τους κύριους υπέρμαχους της ευρωπαϊκής σύγκλισης, ο Ζακ Ντελόρ: «Ανοίξτε τα μάτια σας, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ στέκονται στις όχθες της αβύσσου!».
Τι θα συμβεί λοιπόν τελικά με το ευρώ; Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί το τελευταίο διάστημα διατηρούν χαμηλότερους τόνους, σε μια προσπάθεια να πείσουν πως η Ευρωζώνη έχει διαφύγει τον κίνδυνο. Έτσι, τον Μάιο ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Πιερ Μοσκοβισί ανήγγειλε με ενθουσιασμό «το τέλος του δόγματος της λιτότητας», ενώ ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι είπε πριν από μερικές εβδομάδες σε ομιλία του στο Χάρβαρντ ότι «πολλοί παρακολουθούσαν την Ευρωζώνη και ήταν βέβαιοι ότι θα αποτύχει. Όμως το ευρώ είναι ένα αμετάκλητο ενιαίο νόμισμα. Είναι αμετάκλητο επειδή γεννήθηκε από τη δέσμευση των ευρωπαϊκών χωρών για μεγαλύτερη ενοποίηση».
Σύσσωμοι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αναλυτές εκτιμούν πως πολλά θα εξαρτηθούν από τη στάση που θα τηρήσει η νέα γερμανική κυβέρνηση. «Αν αποτύχει το ευρώ, θα αποτύχει και η Ευρωπαϊκή Ένωση» είχε δηλώσει πριν από δύο χρόνια η Άνγκελα Μέρκελ, που ίσως αναγκαστεί να περιορίσει στο εξής τη σκληρή πολιτική της, αφού στον κυβερνητικό συνασπισμό θα ενταχθούν και οι σοσιαλδημοκράτες, που εκτιμάται ότι διαθέτουν περισσότερες κοινωνικές ευαισθησίες.
Διαβάστε ακόμη: Τζέφρι Σακς: Ο «Ιντιάνα Τζόουνς» των οικονομικών μιλά για την Ελλάδα
Οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης, η αυξανόμενη ανεργία και η ανησυχητική άνοδος της ακροδεξιάς σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Γαλλία έχουν μετατρέψει το ευρώ σε ανάθεμα στα χείλη των πολιτών των χωρών της ΟΝΕ και δείχνουν πως η οικονομική σύγκλιση που προτάσσουν οι Βρυξέλλες δεν είναι αρκετή για να σβήσει η φωτιά στο σπίτι που καίγεται.
Ολοένα και περισσότεροι οικονομολόγοι, ακαδημαϊκοί, αλλά και πολιτικοί ζητούν από τους Ευρωπαίους πολιτικούς ηγέτες να σταματήσουν τις δηλώσεις εντυπωσιασμού και να προσπαθήσουν για μια ουσιαστικότερη οικονομική και πολιτική σύγκλιση των ευρωπαϊκών χωρών.
Σύμφωνα με τον οικονομικό σύμβουλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ντάνιελ Γκρος, για την επιβίωση του ευρώ είναι απαραίτητη η πολιτική ενοποίηση των κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Αμερικανός ιστορικός Γουόλτερ Λάκερ, «η μέθοδος που εφαρμόζεται σήμερα στην Ευρώπη εγγυάται μακροπρόθεσμα τη λιγότερο πιθανή επιτυχία». Ίσως αυτό να είχε κατά νου ο Μεντβέντεφ όταν ρώτησε τον υπουργό Οικονομικών του…
*Το άρθρο δημοσιεύεται στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα
Διαβάστε ακόμη: Κρούγκμαν: «Η Ελλάδα έπρεπε να βγει από το ευρώ στην αρχή της κρίσης»
