Τα σημεία «φωτιά» στην έκθεση του ΔΝΤ για την Ελλάδα

Περαιτέρω μειώσεις στις συντάξεις και κατάργηση φοροαπαλλαγών ζητά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο παράλληλα αναγνωρίζει ότι υπό το φως της δημοσιονομικής εξυγίανσης που έχει συντελεστεί μέχρι σήμερα, δεν χρειάζεται περαιτέρω προσαρμογή.

Στο κείμενο των συμπερασμάτων του ΔΝΤ που δόθηκε την Παρασκευή στη δημοσιότητα μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου του κλιμακίου του ΔΝΤ στο πλαίσιο του Αρθρ.4, υπογραμμίζεται η ανάγκη να υπάρξει μια δημοσιονομικά-ουδέτερη εξισορρόπηση πολιτικών μεσοπρόθεσμα με χαμηλότερες συντάξεις και με μια πιο δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους, ώστε ο δημόσιος τομέας να μπορέσει να παράσχει επαρκείς υπηρεσίες και κοινωνική βοήθεια σε ευάλωτες ομάδες, με την παράλληλη δημιουργία των συνθηκών για επενδύσεις και ανάπτυξη. Το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι το έλλειμμα του συνταξιοδοτικού συστήματος βρίσκεται ακόμη στο μη βιώσιμο επίπεδο του 10% του προϋπολογισμού. Στην ουσία λίγες μέρες αφού πέρασε ο νόμος Κατρούγκαλου για το ασφαλιστικό, αμφισβητείται εξ’ ολοκλήρου από το ταμείο.  Το Ταμείο θεωρεί ότι ο νόμος Κατρούγκαλου δεν λύνει το πρόβλημα της βιωσιμότητας του συστήματος, καθώς ρίχνει το βάρος μόνο στους εργαζόμενους και στις μελλοντικές συντάξεις.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην άμβλυνση των μακροοικονομικών ανισορροπιών της, οι προοπτικές ανάπτυξης παραμένουν ασθενικές κυρίως λόγω τεσσάρων διαρθρωτικών προβλημάτων: «(Α) η ευάλωτη δομή των δημόσιων οικονομικών που προκύπτει από οικονομικά δυσβάστακτες συνταξιοδοτικές δαπάνες οι οποίες χρηματοδοτούνται από υψηλούς φορολογικούς συντελεστές σε περιορισμένες φορολογικές βάσεις, και από μια επιδείνωση στην κουλτούρα πραγματοποίησης πληρωμών, (Β) προβληματικοί ισολογισμοί τραπεζών και του ιδιωτικού τομέα, (Γ) διάχυτα διαρθρωτικά εμπόδια για επενδύσεις και ανάπτυξη, (Δ) ένα δημόσιο χρέος που παραμένει μη βιώσιμο παρά τη μεγάλη ελάφρυνση του χρέους που έχει γίνει».

Κριτική για το μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής
Το ΔΝΤ υπογραμμίζει δε ότι η διατήρηση άνευ προηγουμένου πρωτογενών πλεονασμάτων θα ήταν μόνο επιβλαβής για την ανάπτυξη, αλλά και τα οποία είναι δύσκολο να διατηρηθούν ενόψει των πιθανών πιέσεων λόγω της επίμονα υψηλής ανεργίας. Όμως, η σύνθεση της προσαρμογής, η οποία βασίστηκε στην αύξηση της φορολογίας σε περιορισμένες φορολογικές βάσεις, προσθέτει σημαντικούς κινδύνους στον προϋπολογισμό και αποθαρρύνει τις επενδύσεις και την απασχόληση. Οι δαπάνες παραμένουν υπέρμετρα εστιασμένες σε «δυσβάσταχτα υψηλές συντάξεις» που παρέχονται στους υπάρχοντες συνταξιούχους, γεγονός που αποκλείει τις απαραίτητες κοινωνικές δαπάνες για την προστασία των ευάλωτων ομάδων, συμπεριλαμβανομένων και των ανέργων.

Το ΔΝΤ αποδέχεται ότι η νέα μεταρρύθμιση στη φορολογία του εισοδήματος βοήθησε στην εναρμόνιση των φορολογικών συντελεστών. Όμως, όπως επισημαίνει οι μεταρρυθμίσεις βασίζονται κατά πολύ στην αύξηση των φορολογικών συντελεστών, η οποία δημιουργεί αντικίνητρα στην εργασία στην επίσημη οικονομία. Επιπλέον, η μεταρρύθμιση στη φορολογία του εισοδήματος δεν έχει αντιμετωπίσει τις πολύ γενναιόδωρες φορολογικές απαλλαγές στην Ελλάδα, οι οποίες επιτρέπουν πάνω από τους μισούς μισθωτούς να εξαιρούνται από τη φορολογία του εισοδήματος. Το ΔΝΤ θεωρεί ότι «οι εξαιρετικά γενναιόδωρες απαλλαγές για τη μεσαία τάξη δύσκολα δικαιολογούνται με επιχειρήματα κοινωνικής δικαιοσύνης γιατί δεν παρέχουν τα έσοδα που απαιτούνται για την προστασία των πλέον ευάλωτων με παροχές πρόνοιας και ανεργίας που είναι συνηθισμένες σε άλλες χώρες της Ευρώπης». Για το λόγο αυτό το ΔΝΤ προτείνει τη μείωση των φορολογικών συντελστών με παράλληλη μείωση των γενναιόδωρων -όπως τις χαρακτηρίζει- απαλλαγών στη φορολογία του εισοδήματος.

Μέχρι το 2050 διψήφια θα είναι τα ποσοστά της ανεργίας, αναφέρει επίσης το Ταμείο.

Η φοροδιαφυγή παραμένει πολύ υψηλή
Για τη στήριξη της στρατηγικής δημοσιονομικής εξισορρόπησης, το ΔΝΤ ζητά από την κυβέρνηση να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να ανέχεται τη φοροδιαφυγή. Είναι ενδεικτικό όπως αναφέρει ότι τα χρέη προς το Δημόσιο έχουν φθάσει το 70% του ΑΕΠ, το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωζώνη, που οφείλονται από τους μισούς φορολογούμενους). Είναι επίσης αποτέλεσμα της φθίνουσας πορείας των ποσοστών στις φορολογικές εισπράξεις (το ποσοστό των ετήσιων προσδιορισμών φόρου που εισπράττεται), οι οποίες έχουν πέσει χαμηλότερα από ένα ήδη χαμηλό επίπεδο περίπου 75% που ήταν 2010, σε λιγότερο από 50% σήμερα, παρά την άνευ προηγουμένου διεθνή τεχνική βοήθεια

Για το χρέος
Το ΔΝΤ για ακόμη μία φορά θέτει το θέμα της ελάφρυνσης του Δημοσίου Χρέους, υποστηρίζοντας ότι ακόμη και με την πλήρη εφαρμογή υφιστάμενου, απαιτητικού προγράμματος πολιτικών, η Ελλάδα χρειάζεται σημαντική ελάφρυνση του χρέους που βασίζεται σε αξιόπιστους δημοσιονομικούς και αναπτυξιακούς στόχους. Επισημαίνει δε ότι η πρόσφατη ανθρωπιστική πρόκληση από τη ροή των προσφύγων στην Ευρώπη έχει επιδεινώσει το βάρος του ελληνικού λαού. Αυτό απαιτεί την πλήρη υποστήριξη της Ελλάδας από τους Ευρωπαίους εταίρους της.

Για τα κόκκινα δάνεια
Για τα κόκκινα δάνεια το ΔΝΤ ζητά από τις ελληνικές αρχές να μειωθούν δραστικά, ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες για την επανάληψη χορήγησης πίστωσης στην οικονομία. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελούν πλέον σχεδόν το 50% των συνολικών δανείων, που είναι το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην ευρωζώνη.

Εργασιακά
«Θα ήταν λάθος να συμπεράνουμε ότι οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας πρέπει να αντιστραφούν γιατί αυτό θα έθετε σε κίνδυνο τα δυνητικά οφέλη για τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης» σημειώνεται στην έκθεση του ΔΝΤ, στην οποία τονίζεται ακόμη ότι «οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να συμπληρωθούν με πιο φιλόδοξες προσπάθειες για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που είναι σε εξέλιξη για το πλήρες άνοιγμα των υπόλοιπων κλειστών επαγγελμάτων, για τη δημιουργία ανταγωνισμού, και τη διευκόλυνση παροχής αδειών για επενδύσεις και για ιδιωτικοποιήσεις, καθώς και με μέτρα για την ευθυγράμμιση των πλαισίων της Ελλάδας για τις συλλογικές απολύσεις και την συλλογική δράση με διεθνείς βέλτιστες πρακτικές».

Η επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ΔΝΤ Ντέλια Βελκουλέσκου στη διάρκεια τηλεδιάσκεψης, απαντώντας σε ερωτήσεις εκτίμησε ότι η ελληνική οικονομία θα αρχίσει ν΄ανακάμπτει από την επόμενη χρονιά.

Για το θέμα της χρηματοδοτικής συμμετοχής του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα επανέλαβε ότι προϋπόθεση για αυτό αποτελεί η γενναία μείωση του Δημόσιου Χρέους.