Ζούμε σε μια εποχή ανακαλύψεων στην αυγή του Web 3.0

Tου Robert Hackett

Για να κατανοήσουμε το Web 3.0, πρέπει να καταλάβουμε τι προηγήθηκε. Το Web 1.0 αποτυπώνεται καλύτερα στην αρχική σελίδα της Berkshire Hathaway, της εταιρείας χαρτοφυλακίου του θρυλικού επενδυτή Warren Buffett. Ο δικτυακός τόπος είναι ουσιαστικά ένα γυμνό φυλλάδιο με υπερσυνδέσμους, πληροφορίες που θα μπορούσαν να έχουν αντιγραφεί και επικολληθεί από ένα έντυπο εγχειρίδιο.

Οι πύλες, όπως οι Yahoo και AOL, αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πρώιμης μορφής διαδικτύου στη δεκαετία του ’90. (Δεδομένης της κατάστασης της διαδικτυακής παρουσίας της Berkshire, δεν είναι ίσως τυχαίο ότι ο Buffett απεχθάνεται τα κρυπτονομίσματα και, υποθέτουμε κατ’ επέκταση, το Web 3.0).

Σταδιακά, ο ιστός άρχισε να γίνεται πιο φανταχτερός. Οι διαδικτυακοί χρήστες επινόησαν τον όρο Web 2.0 για να περιγράψουν μια πιο διαδραστική εμπειρία, στην οποία οι ίδιοι οι χρήστες δημιουργούσαν και μοιράζονταν περιεχόμενο. Ορισμένες επιτυχίες ήταν η κοινωνική δικτύωση στο Facebook, τα βίντεο στο YouTube και τα λήμματα στη Wikipedia. Οι τεχνολογικά έμπειρες εταιρείες, όπως το Facebook και η Google, κατείχαν και διαχειρίζονταν τις πιο δημοφιλείς υπηρεσίες και έκαναν τις εφαρμογές τους απίστευτα εύχρηστες. Οι εταιρείες, σε γενικές γραμμές, έκαναν κουμάντο και αποκόμιζαν τα κέρδη τους.

Το Web 3.0 έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτούς τους προκατόχους. Οι τεχνολογικοί στοχαστές το αντιλαμβάνονται ως έναν ιστό που βασίζεται στην ψηφιακή σπανιότητα και την ιδιοκτησία που ενεργοποιείται από τα blockchains, τα κοινόχρηστα ledger που υποστηρίζουν τα crypto tokens.

Σε αυτή την επόμενη φάση εξέλιξης, οι υπηρεσίες του Διαδικτύου ελέγχονται από κοινότητες κατόχων token, οι οποίοι έχουν κίνητρο να δημιουργούν και να συντηρούν εξαιρετικά προϊόντα λογισμικού. Οι τιμές των token μπορούν θεωρητικά να ανατιμηθούν όταν τα σχετικά έργα είναι επιτυχημένα, δίνοντας έτσι κίνητρα και ανταμείβοντας τους συμμετέχοντες. (Αν οι σημερινές πρώιμες εφαρμογές Web 3.0 είναι δύσχρηστες και αργές, αυτό οφείλεται στο ότι η τεχνολογία είναι ακόμα πρώιμη).

Πρόκειται για ένα τολμηρό όνειρο – ένα όνειρο που κίνησε την περιέργειά μου όταν άκουσα για πρώτη φορά για το Bitcoin το 2011 και αργότερα όταν έμαθα για το Ethereum. Τώρα τα παράξενα ακρωνύμια, όπως τα NFTs – non-fungible tokens, τα οποία καθιστούν τα ψηφιακά μέσα ανιχνεύσιμα και εμπορεύσιμα σε ένα blockchain – και οι DAOs – ή «αποκεντρωμένοι αυτόνομοι οργανισμοί», χαλαρές συλλογικότητες διαδικτυακών συνεργατών – κυριαρχούν στην crypto σκηνή και ενσαρκώνουν το πνεύμα της εποχής.

Το πιο συναρπαστικό στοιχείο του Web 3.0 είναι η δυνατότητά του να αναδιανείμει την εξουσία πίσω στα χέρια των χρηστών. Οι άνθρωποι θεωρούν δεδομένες τις εταιρείες και την εξουσία τους – το ίδιο το Fortune έχει μετατρέψει τις κατατάξεις αυτών των μεγαθηρίων σε θεσμό (βλ. τη λίστα Fortune 500).

Όμως οι εταιρείες δεν ήταν ουρανοκατέβατες. Ήταν μια εφεύρεση – μια καινοτόμος εφεύρεση που επέτρεψε στην ανθρωπότητα να τολμήσει να ξεπεράσει τον ορίζοντά της και να προσδώσει στις αδύναμες μορφές μας βιομηχανικές υπερδυνάμεις. Παραμένουν μια τεχνολογία ικανή για επανάληψη και βελτίωση.

Στις αρχές του 17ου αιώνα η Ολλανδία παραχώρησε στην Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών, η οποία θεωρείται ευρέως ως ο πρόγονος της σύγχρονης εταιρείας, τη δυνατότητα να διαθέσει επενδυτικές μετοχές στο κοινό. Ζούμε και πάλι, σήμερα, σε μια εποχή ανακάλυψης, σε μια αναγέννηση νέων τεχνολογιών και χρηματοοικονομικών καινοτομιών εμπνευσμένων από το crypto σύμπαν, και ο κόσμος υφίσταται μια σημαντική μεταμόρφωση. Ποιες μελλοντικές μορφές θα καθορίσουν την οικονομική μας οργάνωση στο Διαδίκτυο;

Αυτή τη φορά το Web 3.0 είναι η terra incognita.