Θεόδωρος Πάγκαλος: Οι σημαντικότεροι σταθμοί στη ζωή του εμβληματικού στελέχους του ΠΑΣΟΚ
O Θόδωρος Πάγκαλος, πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ, πέθανε στο σπίτι του, στο κέντρο της Αθήνας, με βεβαρημένη την υγεία του τα τελευταία χρόνια, έχοντας δίπλα του την οικογένεια του.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο Θεόδωρος Πάγκαλος έφυγε από τη ζωή στις 13:00. Αισθάνθηκε αδιαθεσία και τον έπιασε ταχυκαρδία, ωστόσο μέχρι να φτάσει ο γιατρός σπίτι του, ο πρώην υπουργός είχε καταλήξει.
Με τον θάνατό του κλείνει ένα μεγάλο κεφάλαιο της εγχώριας πολιτική σκηνής.
Ας ρίξουμε μια ματιά στους σημαντικότερους σταθμούς της πορείας του.
Ποιος ήταν ο Θεόδωρος Πάγκαλος
Ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ γεννήθηκε το 1938 και από τη πλευρά του πατέρα του προερχόταν από οικογένεια στρατιωτικών, με τον πατέρα του να είναι ανώτατος αξιωματικός και από τους πρώτους πιλότους της Πολεμικής Αεροπορίας ενώ παππούς του ήταν ο στρατηγός και δικτάτορας το 1925 Θεόδωρος Πάγκαλος.
Τελείωσε το Βαρβάκειο Γυμνάσιο Αθηνών και σπούδασε Νομικά και Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Σε νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με τον φοιτητικό συνδικαλισμό, συμμετέχοντας σε διάφορες φοιτητικές ομάδες. Υπήρξε μέλος της ομάδας που προχώρησε στην αναγραφή του συνθήματος «1 1 4» σε τοίχους δημοσίων κτιρίων (που εν συνεχεία καθιερώθηκε ως κυρίαρχο στις φοιτητικές διαδηλώσεις της δεκαετίας του 1960).
Υπήρξε επίσης ιδρυτικό μέλος της Δημοκρατικής Κίνησης Νέων «Γρηγόρης Λαμπράκης», που μετονομάστηκε σε Νεολαία «Γρηγόρης Λαμπράκης», καθώς και της αριστερής οργάνωσης «Δημοκρατική Αντίσταση Σπουδαστών».
Συμμετείχε στον αντιδικτατορικό αγώνα και λίγο πριν την επιβολή της Δικτατορίας συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης. Ανακηρύσσεται το 1973 διδάκτορας των Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Παρισιού 1 (Πάνθεον-Σορβόννη).
Το δικτατορικό καθεστώς τού αφαίρεσε την ελληνική ιθαγένεια, την οποία επανέκτησε μετά τη Μεταπολίτευση. Από το 1969 έως το 1978 εργάστηκε ως ερευνητής στο ίδιο Πανεπιστήμιο και κατόπιν ορίστηκε διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου.
Πολιτική σταδιοδρομία
Εξελέγη βουλευτής Αττικής για πρώτη φορά το 1981 με το ΠΑΣΟΚ και έκτοτε εξελέγη σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις στις οποίες έθεσε υποψηφιότητα. Ήταν μέλος της πρώτης κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου αναλαμβάνοντας το Υπουργείο Εμπορίου και λίγο αργότερα μετακινήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών ως υφυπουργός για τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις συμβάλλοντας στην διαμόρφωση των Μ.Ο.Π.
Τον Μάρτιο του 2004 επανεκλέγεται βουλευτής Αττικής. Ορίστηκε υπεύθυνος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ στον Τομέα Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Πολιτικής Καταναλωτών και Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς και εισηγητής του ΠΑΣΟΚ στη Συνταγματική Αναθεώρηση. Μετέχει στην αντιπροσωπεία της ελληνικής Βουλής στο Συμβούλιο της Ευρώπης και τη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση. Μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ το 2009 στις εκλογές, ορίστηκε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ελλάδας, θέση που διατήρησε και στους δύο ανασχηματισμούς της κυβέρνησης Παπανδρέου. Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης παρέμεινε και κατά τη θητεία της μεταβατικής κυβέρνησης του Λουκά Παπαδήμου.
Αποχώρησε από την ενεργό πολιτική δράση πριν τις εκλογές του Μαΐου του 2012.
Αναλυτικά:
Διετέλεσε Υφυπουργός Εμπορίου (1982), Υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα Ευρωπαϊκής Κοινότητας (1984), Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών (1985-1989). Κατά την περίοδο 1989 μέχρι 1993 ορίστηκε Αντιπρόσωπος του Ελληνικού Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
Τον Οκτώβριο 1993 ορκίστηκε και πάλι Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών. Τον Ιούλιο 1994 αναλαμβάνει Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών. Τον Ιανουάριο 1996 ορκίστηκε Υπουργός Εξωτερικών ασκώντας τα καθήκοντά του μέχρι τον Φεβρουάριο 1999.
Τον Απρίλιο 2000 ορκίσθηκε Υπουργός Πολιτισμού διατηρώντας το αξίωμα έως το Νοέμβριο 2000. Διετέλεσε Επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Τον Ιούνιο 2003 ορίσθηκε εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ στο Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής. Το Νοέμβριο του 2004 ορίσθηκε Συντονιστής της προεκλογικής εκστρατείας του ΠΑΣΟΚ. Επανεκλέχθηκε μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ και ορίσθηκε αρμόδιος του Τομέα Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Πολιτικής Καταναλωτών. Στη συνέχεια ανέλαβε την ευθύνη του Τομέα Αυτοδιοίκησης, Δημόσιας Διοίκησης και Δικαιοσύνης ενώ σήμερα προΐσταται στον νευραλγικό Τομέα Εξωτερικής Πολιτικής, Ασφάλειας και Άμυνας.
Τον Σεπτέμβριο του 2006 ανέλαβε Γενικός Εισηγητής του ΠΑΣΟΚ στις διαδικασίες για την Συνταγματική Αναθεώρηση.
Από το 2004 έως τις εκλογές του 2009 εκπροσώπησε την Βουλή των Ελλήνων στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Στις 6 Οκτωβρίου 2009 ορκίστηκε Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Άσκησε τα καθήκοντά του μέχρι τον Μάιο του 2012.
Υπόθεση Οτσαλάν
Στις αρχές του 1999 ο Θεόδωρος Πάγκαλος ως υπουργός Εξωτερικών κλήθηκε να χειριστεί την υπόθεση του Κούρδου Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο οποίος ήταν ιδρυτής και ηγέτης του PKK. Ο Οτσαλάν μεταφέρθηκε, με την έγκριση του Πάγκαλου, στην ελληνική πρεσβεία της Κένυας, συνοδευόμενος από τον αξιωματικό της ΕΥΠ Σάββα Καλεντερίδη, ο οποίος αργότερα δέχτηκε προφορικές εντολές αμφισβητούμενης προέλευσης να πετάξει τον Οτσαλάν έξω από την πρεσβεία.
Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι οι εντολές αυτές προέρχονταν από τον ίδιο τον Πάγκαλο, αν και ο ίδιος αρνήθηκε σθεναρά την ανάμειξή του. Ο Πάγκαλος παρείχε διαβεβαιώσεις στον Έλληνα πρέσβη στην Κένυα ότι είχε εξασφαλίσει δίοδο για τον Οτσαλάν προς την Ολλανδία σε συνεργασία με τις κενυάτικες αρχές – ωστόσο, κατόπιν επιχείρησης της ΜΙΤ με την βοήθεια της CIA, ο Οτσαλάν συνελήφθη στο Ναϊρόμπι και μεταφέρθηκε αεροπορικώς στην Τουρκία, όπου καταδικάστηκε από τουρκικό δικαστήριο, με αποτέλεσμα τη φυλάκισή του.
Ο Πάγκαλος δέχτηκε κριτική και για το γεγονός ότι δεν εξασφαλίστηκαν εγγυήσεις από τους Κενυάτες για την ασφαλή μεταφορά του Οτσαλάν στην Ολλανδία αλλά ο ίδιος δικαιολογήθηκε λέγοντας ότι απουσίαζε τρεις μέρες από την Αθήνα και δεν παρακολουθούσε την υπόθεση. Με την σύλληψη του Οτσαλάν από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες, προκλήθηκε πολιτική κρίση στην Ελλάδα που οδήγησε στην παραίτηση τριών υπουργών, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου.
«Μαζί τα φάγαμε»
Ήταν 21 Σεπτεμβρίου του 2010 κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της «Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης» σχετικά με τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την κατάργηση και τη συγχώνευση υπηρεσιών, οργανισμών και φορέων του δημοσίου τομέα, όταν ο Θεόδωρος Πάγκαλος από το βήμα της Βουλής, ξεστόμισε τη φράση που έμελλε να ξεσηκώσει πλήθος αντιδράσεων από όλα τα κόμματα, τα ΜΜΕ αλλά και από τους ίδιους τους πολίτες.
«Η απάντηση εις την κατακραυγή που υπάρχει εναντίον του πολιτικού προσωπικού της χώρας “πώς τα φάγατε τα λεφτά;”, που μας ρωτάει ο κόσμος, είναι αυτή: “Σας διορίσαμε. Τα φάγαμε όλοι μαζί. Μέσα στα πλαίσια μιας σχέσης πολιτικής πελατείας, διαφθοράς, εξαγοράς και εξευτελισμού της έννοιας της ίδιας της πολιτικής.”» είχε πει χαρακτηριστικά.
Το 2012 στο e-book του «Μαζί τα φάγαμε», εξήγησε το σκεπτικό του γύρω από την περιφημη φράση, λέγοντας πως «με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συμμετείχαμε σε μη ορθολογικές πρακτικές και συμπεριφορές, στην πορεία του χρόνου, σε σχέση με τις δαπάνες και τα έσοδα του κράτους. Αυτό που λέμε “δημοσιονομική κρίση” είναι και δικό μας δημιούργημα».
Συγγραφικό έργο
Ο Θεόδωρος Πάγκαλος συνέγραψε πολλά άρθρα και διάφορα βιβλία μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν τα «Παγκοσμιοποίηση και Αριστερά» (2001), «Εφήμεροι Προφήτες – Αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού και κοινωνικά κινήματα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης» (2005), «Η Ευρώπη σε σταυροδρόμι» (2005), «Παρέμβαση στην Επικαιρότητα» (1994) και «Η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα» (1988).
