Goldman Sachs: Στο 2,7% του ΑΕΠ οι αμυντικές δαπάνες στην Ευρωζώνη έως το 2027 – Επιφυλακτικότητα στις αγορές
Πορεία σημαντικής αύξησης τροχοδρομούν οι αμυντικές δαπάνες στην Ευρωζώνη και στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς η γεωπολιτική αβεβαιότητα και οι πιέσεις από τις ΗΠΑ για μεγαλύτερη συνεισφορά των Ευρωπαίων συμμάχων στο ΝΑΤΟ εντείνουν τις ανάγκες χρηματοδότησης στον τομέα της άμυνας.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της Goldman Sachs και του Filippo Taddei, οι αμυντικές δαπάνες της Ευρωζώνης αναμένεται να φτάσουν το 2,7% του ΑΕΠ έως το 2027, ενώ για το Ηνωμένο Βασίλειο εκτιμάται αύξηση στο 2,5% του ΑΕΠ. Ωστόσο, οι αγορές εμφανίζονται επιφυλακτικές, με τους επενδυτές να αμφιβάλλουν για τη βραχυπρόθεσμη ικανότητα της Ευρώπης να αυξήσει τις δαπάνες, εξαιτίας της αβεβαιότητας στη χρηματοδότηση και της αποτελεσματικότητας των πόρων στην ενίσχυση της ανάπτυξης.
Η ρήτρα διαφυγής της Κομισιόν και ο νέος αμυντικός στόχος 3,5%
Τον Μάρτιο του 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στην εισαγωγή μιας ειδικής ρήτρας διαφυγής στους δημοσιονομικούς κανόνες, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να αυξάνουν τις αμυντικές δαπάνες έως και κατά 1,5% του ΑΕΠ ετησίως. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σχεδόν όλα τα κράτη της ΕΕ μπορούν να υπερβούν το 2,5% του ΑΕΠ στις αμυντικές δαπάνες έως το 2027, θέτοντας τις βάσεις για την επίτευξη του φιλόδοξου στόχου 3,5% του ΑΕΠ, που αναμένεται να συμφωνηθεί στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ αυτή την εβδομάδα.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής, μόνο 16 χώρες της ΕΕ έχουν ενεργοποιήσει τη ρήτρα, με Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία να αποτελούν αξιοσημείωτες εξαιρέσεις.
Το πρόγραμμα SAFE και το πρόβλημα της χρηματοδότησης
Αν και η ρήτρα επιτρέπει την αύξηση των δαπανών, δεν λύνει το πρόβλημα της χρηματοδότησης. Η απάντηση έρχεται μέσω του νέου ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου Security Action for Europe (SAFE), το οποίο εγκρίθηκε τον Μάιο και αναμένεται να συζητηθεί εκτενώς στο Συμβούλιο της ΕΕ αυτή την εβδομάδα.
Το πρόγραμμα SAFE, με συνολική γραμμή πίστωσης €150 δισ., συγκεντρώνει κεφάλαια μέσω έκδοσης ευρωπαϊκού χρέους και παρέχει δάνεια στα κράτη μέλη που επιθυμούν να ενισχύσουν τις αμυντικές τους δαπάνες.
Τα κύρια πλεονεκτήματα του SAFE είναι: Χαμηλότερο κόστος δανεισμού για αρκετά κράτη μέλη, μεγαλύτερες διάρκειες αποπληρωμής, υποχρέωση τα κράτη να δαπανούν τουλάχιστον τα 2/3 των κονδυλίων εντός Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων του Ηνωμένου Βασιλείου και της Νορβηγίας
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προτείνει επίσης νέα μέτρα για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας, όπως: ταχεία αδειοδότηση αμυντικών έργων (εντός 60 ημερών), πιο ευέλικτοι κανόνες κρατικών ενισχύσεων, διευκόλυνση συγχωνεύσεων και εξαγορών στον αμυντικό τομέα, συμμετοχή ουκρανικών εταιρειών στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας.
Κατά την Goldman Sachs, καθοριστικός παράγοντας για την εμπιστοσύνη των επενδυτών θα είναι η σαφήνεια για τις δημοσιονομικές επιλογές της Γερμανίας αλλά και η εξέλιξη του προγράμματος SAFE.
Από το 2026 και μετά, αναμένεται ότι οι περισσότερες χώρες της ΕΕ θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της Γερμανίας και θα ενισχύσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, ενώ Ιταλία, Ισπανία και πιθανώς η Γαλλία θα προσφύγουν σε δανεισμό, αξιοποιώντας το νέο μηχανισμό.
