H Mεγάλη Βρετανία σε λίμπο
Μετά την θριαμβευτική και απρόσμενη επιτυχία του Μπόρις Τζόνσον να επιβάλει το Brexit χρησιμοποιώντας επικοινωνιακά αμφιλεγόμενα μέσα, ζούμε τo διαρκές θρίλερ για το μέλλον τής μεγάλης από κάθε άποψη χώρας.
Δεν επιχαίρομε ως Ευρωπαίοι για την αποχώρησή της από την Ένωση. Είναι σαφές ότι το Brexit έβλαψε και τους δυο εταίρους, αλλά περισσότερο τη Μεγάλη Βρετανία, και δεν πέτυχε κανέναν από τους στόχους που διαλαλούσε. Στην παρούσα συγκυρία τού καταστροφικού πολέμου στην Ουκρανία, στην οποία συμμετέχει ενεργά και αποτελεσματικά στη συμμαχία κατά του αδίστακτου εισβολέα, ζει σοβαρές παρενέργειες στην οικονομία της. Όπως και η Ευρώπη σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό.
Είναι διαφορετικό να αντιμετωπίζεται μια κρίση, όπως αυτές της πανδημίας και του πολέμου, από ένα ενιαίο μπλοκ που λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό αλληλέγγυα, από ότι μια χώρα μόνη της.
Η ευαγγελιζόμενη ελευθερία της στις εμπορικές σχέσεις με τρίτες χώρες ελάχιστα κέρδη της απέφερε. Ούτε καν η πολυδιαφημισμένη ειδική εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ δεν προχωράει. Σ’ αυτό παίζουν ρόλο και οι εξελίξεις στη Βόρεια Ιρλανδία με την πρωτιά των εθνικιστών, και τη σαφή προειδοποίηση του Τζο Μπάιντεν.
Οι εμπορικές συναλλαγές με την Ευρώπη υφίστανται τις διαδικασίες που επιβάλλονται οι τρίτες χώρες με σοβαρές συνέπειες, ιδίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι καθυστερήσεις, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, οι έλεγχοι στα σύνορα είχαν σαν συνέπεια απίστευτες καθυστερήσεις στα λιμάνια, ελλείψεις πρώτων υλών, ειδών διατροφής κλπ.
Δυο ακόμη στοιχεία βάρυναν και άλλο την πολιτική ατμόσφαιρα για τους Συντηρητικούς. Η αλλοπρόσαλλη πολιτική για την πανδημία, τα περίφημα Partygates του πρώην πρωθυπουργού και η κατάρρευση του Εθνικού Συστήματος Υγείας λόγω έλλειψης υγειονομικού προσωπικού. Πολλοί εγκατέλειψαν την χώρα μιας και ήταν ευρωπαϊκής εθνικότητας. Αλλά και πολλές εταιρείας ακόμα και από το City μεταφέρθηκαν στην Ένωση.
Οι Εργατικοί με τη σώφρονα πολιτική του σερ Κιρ Στάρμερ δεν επιθυμούν να ανοίξουν πληγές επαναφέροντας το διχαστικό δίλλημα μέσω νέου δημοψηφίσματος, παρά το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι πολίτες έχουν αλλάξει στρατόπεδο. Εκεί που διαφοροποιούνται οι Εργατικοί είναι στη δήλωση πως η πολιτική τους θα εστιαστεί στη βελτίωση των σχέσεων με την Ε.Ε. «Θα κάνουμε το Brexit να δουλέψει σωστά», λένε χαρακτηριστικά.
Σήμερα η πολιτική αυτή έχει αυξήσει την πρόθεση ψήφου της αντιπολίτευσης σε επίπεδα πρωτοφανή. Αν διεξάγονταν τώρα οι εκλογές οι Εργατικοί θα κέρδιζαν απόλυτη πλειοψηφία, χωρίς να χρειάζονται τη συμμαχία με τους Φιλελεύθερους που επιμένουν σε νέο δημοψήφισμα.
Η αποχώρηση του Μπόρις Τζόνσον, ή μάλλον η ντροπιαστική απομάκρυνσή του από το ίδιο του το κόμμα, έδωσε την ευκαιρία στην πιο σκληρή υποψήφια να κερδίσει την πρωθυπουργία: την Λιζ Τρας.
Από την πρώτη ημέρα της πρωθυπουργίας της προχώρησε στην αναγγελία φορολογικών μέτρων για να «ενισχύσει τους αδύναμους» που πλήττονται από τον πληθωρισμό και την πρωτοφανή εδώ και πολλά χρόνια υποτίμηση του νομίσματος. Όμως έκανε προφανώς ένα λάθος. Αποδείχτηκε ότι οι φόροι άφηναν ανέπαφες τις μεγάλες περιουσίες. Ξεσηκώθηκαν και οι πέτρες. Από την αντιπολίτευση και τα συνδικάτα μέχρι την ναυαρχίδα των Συντηρητικών-The Times- και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποίησαν ότι θα βρεθεί εκτός αγορών. Τότε αποφάσισε να καθαιρέσει και μάλιστα εν πτήση τον έμπιστό της υπουργό Οικονομικών Kwasi Kwart και να τον αντικαταστήσει με τον Jeremy Hunt που ήταν αντίπαλός της στην εσωκομματική διαδικασία και την αντικατάσταση του Τζόνσον. Είχε προηγηθεί το τριήμερο Συνέδριο των Συντηρητικών στο οποίο πολλοί βουλευτές ζήτησαν να αποσυρθεί ο Νόμος εκφράζοντας την αγωνία και τον θυμό τους για την επικείμενη εκλογική καταστροφή.
Η αλλαγή αυτή και η τριπλή παρέμβαση της Τράπεζας της Αγγλίας έδωσαν μια ανάσα στο επιτόκιο δανεισμού από τις αγορές. Αλλά δεν προβλέπεται να υπάρξει συνέχεια στο μέτρο που η τελευταία δημοσκόπηση δίνει μόνο 6% στην αποδοχή της. Και αυτό δεν είναι καλό σημάδι για τις αγορές ομολόγων. Αλλά και ούτε για τις άμεσες ξένες επενδύσεις.
Ήδη ακούγονται φωνές από το κόμμα της για αποκαθήλωσή της πριν είναι αργά. Η πρώην αντίπαλος του Brerxit που έγινε ένθερμος υποστηρικτής του και της κ. Θάτσερ δεν κατάλαβε ένα στοιχείο σημαντικό στη πολιτική. Οι ελίτ της χώρας είναι που επέβαλαν προς όφελός τους την «Έξοδο» και οι ίδιες που προκάλεσαν την κρίση. Είναι το περίφημο 1% που διαφεντεύει και απειλεί ταυτόχρονα την Δημοκρατία.
Και όχι μόνο στην Μεγάλη Βρετανία…
* Ο Αντώνης Τριφύλλης είναι μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της διαΝΕΟσις, του ΕΛΙΑΜΕΠ, πρώην στέλεχος της Ε.Ε.
