Κρίση πανικού και μετεμψύχωση

Του Αντώνη Τριφύλλη*

Πριν χρόνια κάποιος γνωστός έπαθε κρίση πανικού. Αυτές οι κρίσεις, για όσους δεν τις έχουν βιώσει, είναι εξαιρετικά βίαιες διαταραχές. Προκαλούν σωματικά συμπτώματα, όπως εφίδρωση, ταχυκαρδίες, αλλά και εξαιρετικά επώδυνες ψυχικές διαταραχές, όπως παραισθήσεις και αίσθημα παράλυσης. Έντρομος, έσπευσε σε γνωστό του ψυχοθεραπευτή γιατί φοβήθηκε ότι η στιγμιαία αυτή διαταραχή ήταν τρέλα. Ο καλός «Ψ» του εξήγησε ότι το συμβάν είχε να κάνει με τις κρίσεις άγχους. Δεν έχει σχέση με την τρέλα, όπως την νοεί ο απλός άνθρωπος. Μάλιστα για να του εξηγήσει, του περιέγραψε με μια μεταφορά τι συμβαίνει.

«Σκέψου», του είπε, «η ψυχή μας, ή αν θέλεις ο εγκέφαλός μας, είναι σαν ένα ντουλάπι. Στο ντουλάπι υπάρχουν συρτάρια στα οποία “βάζουμε” τα άγχη μας και τις φοβίες μας. Όταν τα συρτάρια “γεμίσουν”, τότε κάποια στιγμή αναπόφευκτα γίνεται μια έκρηξη. Με άλλα λόγια η κρίση πανικού είναι ένα οξύ επεισόδιο φοβίας». Και τι μπορούμε να κάνουμε για να το αποφύγουμε; Μα να αδειάσουμε τα συρτάρια. Πώς θα γίνει αυτό; Προφανώς με τη συμβουλή που θα μας δώσει ο ειδικός.

Κάπως έτσι βλέπω την κατάσταση στη χώρα. Έχουν γεμίσει πολλά συρτάρια. Έχουν σωρευτεί πολλά προβλήματα. Και μοιάζει να μαζεύονται προς την κορύφωσή τους. Άλλοι την ονομάζουν «τέλεια καταιγίδα». Κι άλλοι απλά λένε «Δεν πάμε καθόλου καλά». Το 2017 είναι φαίνεται να είναι η κρίσιμη χρονιά. Τα ξέρετε.

Η κυβέρνηση, ο κεντρικός τραπεζίτης και τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου σχεδόν συμπίπτουν στον οδικό χάρτη για την έξοδό μας από την κρίση. Τον ξέρουμε όλοι τον δρόμο αυτόν: Ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του τρίτου πακέτου -χαϊδευτικά μνημόνιο-, εφαρμογή των μέτρων βραχυπρόθεσμης ρύθμισης του χρέους, ανάπτυξη, επενδύσεις, δοκιμαστική έξοδο στις αγορές ομολόγων, αποκατάσταση εμπιστοσύνης στο εσωτερικό για την επαναφορά καταθέσεων, άρση του έλεγχου κεφαλαίων. Έξοδος στην κανονικότητα και στις αγορές.

Ωστόσο υπάρχει και ένα άλλο σενάριο σχετικά με το εάν η χώρα μπορέσει να βγει στις αγορές, ώστε να στηρίξει τον προϋπολογισμό της και τις αποπληρωμές των τόκων των δανείων της. Ας μείνουμε λίγο σε αυτήν την υπόθεση, ώστε να δούμε την πορεία για την άλλη έξοδο. Είναι η κατάσταση που θα προκύψει αν όλα πάνε στραβά. Σε αυτήν την περίπτωση το 2017 είναι η χρονιά που θα καθορίσει το μέλλον. Είναι η χρονιά που αν δεν τα καταφέρουμε, στο τέλος του τρίτου μνημονίου θα πρέπει η χώρα είτε να λάβει εξωτερική βοήθεια με ένα τέταρτο μνημόνιο, είτε να ετοιμάζει τα μπογαλάκια της για έξοδο από την ευρωζώνη.

Είναι η χρονιά, που θα φανεί αν η Τουρκία συνεχίσει να εφαρμόζει την συμφωνία με την Ε.Ε. για το μεταναστευτικό ή η Ελλάδα θα γίνει ένα απέραντο hot spot τόσο για τους δυστυχείς μετανάστες και πρόσφυγες, όσο και για τους κατοίκους της.

Είναι η χρονιά που θα λυθεί το Κυπριακό. Και αν λυθεί, έχει, σχετικά, καλώς. Αν όχι, η διχοτόμηση της Κύπρου θα είναι πλέον αναπόφευκτη. Με ότι αυτό σημαίνει για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, και την ειρήνη στη δοκιμαζόμενη Μεσόγειο. Και πρωτίστως για τους ίδιους τους Κύπριους.

Είναι η χρονιά που θα φανεί αν τα υποσυστήματα της χώρας θα σταματήσουν την πορεία προς την διάλυση. Και για να γίνει αυτό, πρέπει οι τράπεζες να αρχίσουν να έχουν αντικείμενο εργασίας και να παίξουν το ρόλο τους για την οικονομία, την υγεία, την ενέργεια, την εσωτερική ασφάλεια, την Παιδεία. Θα πρέπει να μετασχηματιστούν ριζικά για να επιβιώσουμε.

Όπως βλέπετε, κατά το σενάριο αυτό τα πράγματα δεν «βαίνουν καλώς στην αποικία». Δεν φροντίσαμε να αδειάσουμε τα συρτάρια μας εγκαίρως αντιστεκόμενοι στις μεταρρυθμίσεις, στην αριστεία, στα εθνικά θέματα. Και η κατάσταση πανικού είναι κοντά μας. Τόσο κοντά, που ώρες-ώρες σκέφτομαι ότι ήδη είμαστε ήδη στον πανικό που σκοτίζει το νου των κυβερνώντων.

Γιατί όλα αυτά που συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια, με κορύφωση τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, δείχνουν ότι δρούμε χωρίς να σκεφτόμαστε, σκεφτόμαστε χωρίς να σχεδιάζουμε με στρατηγική και τυφλωνόμαστε από ιδεοληψίες και μικρομεγαλισμό. Η όλη εικόνα λοιπόν θυμίζει καταιγίδα στον ορίζοντα. Η μέρα γίνεται νύχτα και τα κύματα γιγαντώνουν συμβάλλοντας στην άκρη του ωκεανού της παγκοσμιοποίησης.

Αν σε όλα αυτά προσθέσετε και το γεγονός ότι το 2017 θα είναι η χρονιά μεγάλων πολιτικών και γεωπολιτικών ανακατατάξεων, τότε η μόνη ελπίδα βρίσκεται στον κόσμο των Πυθαγόρειων. Τη χρονιά που έρχεται η Ελλάδα μπορεί να βάλει τη σφραγίδα του τέλους. Αλλά το τέλος είναι μια αρχή δια της μετεμψυχώσεως. Ας ελπίσουμε, ότι η μετεμψύχωση αυτή θα διατηρήσει στην νέα Ελλάδα το πολίτευμα της Δημοκρατίας. Διαφορετικά η θέση της νέας Ελλάδας θα είναι στην κατηγορία των «αποτυχημένων» κρατών της υποσαχάριας Αφρικής.

Θέλω να πιστεύω, ότι το σενάριο αυτό δεν θα βγει αληθινό. Και ότι ο παράγων χρόνος, που σωρεύει όλες τις προϋποθέσεις για την επάνοδο στην νέα κανονικότητα στην επόμενη χρονιά, θα είναι επιεικής.

*Ο Αντώνης Τριφύλλης είναι πρώην διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.