Αναποφάσιστη η δύση απέναντι στην αιματοχυσία

Το δίλημμα για την Δύση και ειδικά για τις ΗΠΑ απέναντι σε κάθε κρίση, σε χώρες όπως η Αίγυπτος δεν είναι πόση οργή και συμπάθεια να εκδηλώσουν δημόσια από την δημοσιοποίηση τραγικών εικόνων αιματοχυσίας, αλλά πως να εξισορροπήσουν την realpolitik με τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ποιο είναι το σωστό και το συμφέρον στην περίπτωση της Αιγύπτου; Να απευθύνουν αυστηρές διπλωματικές προειδοποιήσεις και εκκλήσεις για διάλογο με τον ισχυρό ηγέτη, που όμως έχει βάψει τα χέρια του με αίμα, αλλά έχει την δύναμη να επιβάλει την στοιχειώδη σταθερότητα στην χώρα και την περιοχή και μια εξωτερική πολιτική που να συνάδει με αυτή της Ουάσιγκτον;

‘Η να απευθύνουμε αυστηρές διπλωματικές προειδοποιήσεις κατά της περιθωριοποίησης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ζητώντας την αποκατάσταση των δικαιωμάτων των ισλαμιστών, παρόλο που η ιδεολογία τους είναι τόσο ξένη με τα αμερικανικές αρχές και αναμφίβολα φέρουν μερίδιο ευθύνης για το χάος που έχει βυθιστεί σήμερα η χώρα;

Η Ουάσιγκτον προφανώς δεν έχει βρει ακόμα την λύση, αφού το δίλημμα κρυβόταν ακόμα και χθες, πίσω από τις δηλώσεις του Μπαράκ Ομπάμα. Ο Αμερικανός Πρόεδρος προτίμησε να μην απειλήσει ευθέως να με διακοπή της οικονομικής βοήθειας ύψους 1,3 δις δολαρίων και στρατιωτικής ενίσχυσης μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων, αν και έκανε σαφές ότι το status quo δεν είναι πλέον αποδεκτό και ότι η «παραδοσιακή συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών δεν μπορεί να συνεχίσουν ως έχουν όταν σκοτώνονται άμαχοι».

Αίγυπτος: Ακόμα ένα βήμα προς τον εμφύλιο

Ποια ήταν όμως αυτή η «παραδοσιακή συνεργασία»;
Παρόλο που αμερικανική βοήθεια έφθανε στην Αίγυπτο από το 1946, οι σχέσεις των δυο χωρών όπως είναι σήμερα καθορίστηκαν από την ειρηνευτική συμφωνία του Καίρου με το Ισραήλ το 1979, που υπεγράφη με την μεσολάβηση του Αμερικανού προέδρου, Τζίμι Κάρτερ. Αυτή λοιπόν η συνθήκη, έκτοτε θεωρείται παράγοντας σταθερότητας για την περιοχή. Άλλη μια διάσταση αυτής της συνεργασίας είναι γεωπολιτική και βασίζεται στην πρόσβαση στο Κανάλι του Σουέζ. Η Αιγυπτιακή κυβέρνηση επιτρέπει στο αμερικανικό ναυτικό να χρησιμοποιεί το κανάλι με ταχείς διαδικασίες, πράγμα που επιτρέπει στην Ουάσιγκτον να αναπτύσσει μεταγωγικά και αεροπλανοφόρα γρήγορα στην περιοχή του Περσικού Κόλπου ή του Ινδικού Ωκεανού. Χωρίς αυτή την «διευκόλυνση», το ταξίδι στις θερμές περιοχές θα διαρκούσε επικίνδυνα πολύ.

Από το Σουέζ περνάνε και τα πετρελαιοφόρα πλοία. Μόνο το 2012, πάνω από 3.600 τάνκερ διέσχισαν το κανάλι και σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας, μέσα στον χρόνο μεταφέρονταν καθημερινά, προς κάθε κατεύθυνση, σχεδόν 3 εκατομμύρια. Το εμπόριο του πετρελαίου επαφίεται και σε ένα αγωγό περίπου 322 χιλιόμετρων, που διασχίζει την Αίγυπτο, συνδέοντας το Σουέζ στην Μεσόγειο με τον Περσικό Κόλπο. Η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και άλλες αραβικές χώρες διακινούν περισσότερο από τα δυο τρίτα των εξαγωγών τους μέσω του αγωγού προς την Ευρώπη.

Καταδικάζουν ΗΠΑ και Ευρώπη τα επεισόδια στην Αίγυπτο

Και τα πλεονεκτήματα της σχέσης για την Ουάσιγκτον δεν περιορίζονται μόνο στο Σουέζ. Όπως έγραψε ο ειδικός αναλυτής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, Τζέϊσον Μπράουλι, «αντίθετα με την αμερικανική γνώμη, ο Αιγυπτιακός στρατός γνωρίζει ότι η Ουάσιγκτον είναι μακράν η κερδισμένη της «συνεργασίας» που περιλαμβάνει: δικαιώματα υπερπτήσεων, θέσεις στην αεροπορική βάση του Καίρου, συλλογή πληροφοριών για την Αλ Κάιντα. Από τον περασμένο Δεκέμβριο, πάνω από 300 Αμερικανοί στρατιωτικοί εδρεύουν στην Αίγυπτο.

Βέβαια, υπάρχουν και τα χρήματα. Από το 1948 μέχρι το 2011, σύμφωνα με το NBC, υπολογίζεται ότι οι ΗΠΑ έχουν στείλει συνολικά 71,6 δισ δολάρια στην Αίγυπτο, που είναι μετά το Ισραήλ, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Ιράκ, η χώρα που εισπράττει την μεγαλύτερη οικονομική ενίσχυση από την Ουάσιγκτον. Για την οικονομική χρονιά που αρχίζει την 1η Οκτωβρίου, ο Ομπάμα έχει ζητήσει έγκριση 1,55 δισ δολαρίων για το Κάιρο, δηλαδή 1,3 δισ στρατιωτική βοήθεια και 250 εκατομμύρια οικονομική ενίσχυση. Και αυτή η βοήθεια, όμως, δεν είναι μονοδιάστατη.

H πιο αιματηρή μέρα από την ανατροπή Μουμπάρακ

Τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην Αίγυπτο
Τα χρήματα που εισπράττουν οι Αιγύπτιοι στρατηγοί χρησιμοποιούνται για την αγορά όπλων, εξοπλισμού, αεροσκαφών ή για εκσυγχρονισμό ή για συντήρηση από… Αμερικανικές εταιρείες. Η General Dynamics για παράδειγμα έχει αναλάβει το βασικό συμβόλαιο «συμπαραγωγής» με την Αίγυπτο τανκς τύπου M1A1 Abrams Battle, που συνολικά θα είναι 1.200. Η Lockheed Martin είναι ένας ακόμα μεγάλος παίκτης στις στρατιωτικές σχέσεις των δυο χωρών. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου (CRS) το 2010 η εταιρεία κατέληξε σε συμφωνία με την Αίγυπτο για την αγορά 20 F-16, αξίας 2,5 δις δολαρίων. Το CRS εκτιμά ότι η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια καλύπτει τελικά το 80% των αμυντικών αγορών που κάνει το Υπουργείο Άμυνας της Αιγύπτου. Επιπλέον οι ΗΠΑ προσφέρουν εκπαίδευση στους Αιγύπτιους αξιωματικούς, μεταξύ αυτών και στον νυν επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου, στρατηγό Αμπντελ Φατάχ αλ Σίσι, ο οποίος αποφοίτησε από την Σχολή Πολέμου της Πενσυλβάνια.

Αίγυπτος: Η αστυνομία έλαβε εντολή να χρησιμοποιήσει πραγματικά πυρά

Αυτά τα «συμφέροντα» υπερασπίζεται ο Μπαράκ Ομπάμα, σχολιάζει η πολιτική ιστοσελίδα Politico, διστάζοντας να προχωρήσει σε πραγματικά αντίποινα- όπως διακοπή της βοήθειας- και ανακοινώνοντας μόνο την ματαίωση των κοινών στρατιωτικών ασκήσεων. Μερικοί από τους πιο σκληρούς επικριτές του, τον κατηγόρησαν για ανευθυνότητα, άλλοι όπως η Washington Post, χαρακτήρισαν το προεδρικό μήνυμα προς το Κάιρο «επικίνδυνη παθητική στάση», όχι μόνο προς την Αίγυπτο, αλλά και ως προς την Συρία. «Η απάντηση του Ομπάμα στην Αραβική επανάσταση» αναφέρεται σε άρθρο της εφημερίδας, «έχει παρεκκλίνει στο αντίθετο άκρο: ένα γάντζωμα στις ξεπερασμένες προτεραιότητες του, σε συνδυασμό με μια επίμονη άρνηση να αναγνωρίσει ότι οι κρίσεις στις αραβικές χώρες πρέπει να είναι στην κορυφή της ατζέντας του».