Θέλεις να μάθεις πώς διαδίδονται οι ιδέες; Ο Μπιλ Γκέιτς σου προτείνει να διαβάσεις αυτό το βιβλίο

• Η «κοινή γνώση» συχνά δημιουργείται μέσα από συλλογική αυταπάτη: όλοι πιστεύουν κάτι επειδή θεωρούν ότι το πιστεύουν… όλοι οι άλλοι.

• Ιστορίες όπως «Τα Ρούχα του Αυτοκράτορα» ή η έλλειψη χαρτιού υγείας του 1973 δείχνουν πώς η πληροφορία μπορεί να ενεργοποιήσει μαζικές συμπεριφορές.

• Η κατανόηση του τρόπου μετάδοσης της γνώσης είναι κρίσιμη για όποιον θέλει οι ιδέες ή τα προϊόντα του να γίνουν μέρος της κοινωνικής συνείδησης.

Τι θεωρείται τελικά «κοινή γνώση»; Και από πού προέρχεται; Όλοι ξέρουμε ότι πρέπει να πούμε «γείτσες» όταν κάποιος φτερνίζεται — αλλά γιατί το κάνουμε; Και πώς το μάθαμε; Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η πληροφορία διαχέεται μέσα σε ομάδες μπορεί να σας βοηθήσει να αξιοποιήσετε αυτή τη δυναμική με τους πελάτες σας και το ευρύτερο κοινό. Για όλα αυτά μιλά το νέο βιβλίο του Steven Pinker, When Everyone Knows That Everyone Knows (Scribner, 2025), το οποίο ο Bill Gates περιλαμβάνει στα «πρόσφατα αγαπημένα του» και προτείνει ανεπιφύλακτα για τον φετινό χειμώνα.

Το βιβλίο εξετάζει πώς η γνώση εξαπλώνεται μεταξύ των ανθρώπων και μέσα στις κοινωνίες. Παράδειγμα: «Τα Ρούχα του Αυτοκράτορα». Στο κλασικό παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, απατεώνες πείθουν τον ματαιόδοξο αυτοκράτορα ότι έχουν υφάνει ένα ύφασμα που μόνο οι ανόητοι ή ανίκανοι δεν μπορούν να δουν. Το ύφασμα, φυσικά, δεν υπάρχει — αλλά όλοι, ακόμη και ο ίδιος ο αυτοκράτορας, προσποιούνται ότι το βλέπουν για να μη θεωρηθούν ανόητοι.

Όταν εκείνος παρελαύνει στην πόλη φορώντας τα… αόρατα ρούχα του, όλος ο κόσμος τα εγκωμιάζει. Μέχρι που ένα μικρό παιδί ξεστομίζει ότι «ο αυτοκράτορας είναι γυμνός». Η συνειδητοποίηση διαδίδεται αμέσως στο πλήθος. Είναι μια ισχυρή αλληγορία της ανθρώπινης φύσης: αισθανόμαστε πιο άνετα να πούμε κάτι φωναχτά όταν ξέρουμε ότι και οι άλλοι σκέφτονται το ίδιο. Έτσι αποκαλύπτεται η γύμνια ενός αυτοκράτορα — αλλά έτσι ξεκινούν και οι επαναστάσεις.

Πώς ο Johnny Carson προκάλεσε έλλειψη… χαρτιού υγείας

Η «κοινή γνώση» συχνά μετατρέπεται σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Το βιβλίο εξηγεί κάτι που πάντα προβλημάτιζε τον Gates: τις διαχρονικές ελλείψεις χαρτιού υγείας. «Μέχρι όπου γνωρίζω, οι κατασκευαστές χαρτιού υγείας ποτέ δεν δυσκολεύτηκαν να ανταποκριθούν στη ζήτηση. Κι όμως, σε κάθε κρίση — τυφώνα, χιονοθύελλα ή πανδημία — οι άνθρωποι αδειάζουν τα ράφια», γράφει.

Κι όμως, όλα ξεκίνησαν από ένα μονολόγο του Johnny Carson στο “The Tonight Show” το 1973. Εκείνη την εποχή υπήρχε πραγματικά έλλειψη βενζίνης, κι έτσι το αστείο του Carson ότι «εξαφανίζεται και το χαρτί υγείας από τα ράφια» παρεξηγήθηκε. Ο κόσμος έτρεξε στα σούπερ μάρκετ όχι μόνο επειδή πίστεψε ότι υπήρχε έλλειψη, αλλά γιατί — ακόμη κι αν ήξερε ότι ήταν αστείο — φοβήθηκε ότι οι άλλοι μπορεί να το πιστέψουν και να αδειάσουν τα ράφια πρώτοι. Έτσι δημιουργήθηκε μια πραγματική έλλειψη. Και το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται κάθε φορά που νιώθουμε απειλή ή ανασφάλεια.

«Το βιβλίο είναι γεμάτο από τέτοια κυκλικά φαινόμενα που σε μπερδεύουν αλλά προσφέρουν βαθιές γνώσεις για το πώς επικοινωνούμε», γράφει ο Gates. Αυτά τα παραδείγματα βοηθούν να κατανοήσουμε γιατί σκεφτόμαστε όπως σκεφτόμαστε και πώς νέες ιδέες περνούν από άτομο σε άτομο, ώσπου να γίνουν «κοινή γνώση». Και αυτή η κατανόηση είναι πολύτιμη όταν θέλετε η δική σας γνώση, το προϊόν σας ή η άποψή σας να γίνει μέρος αυτής της συλλογικής συνείδησης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• «Έχουμε ζητήσει από τις γυναίκες για πάρα πολύ καιρό να αντέχουν τον πόνο»: Το μήνυμα της Μελίντα Φρεντς Γκέιτς
• Ακατάλληλο φλερτ, φιλία με τον Έπσταϊν και εκατομμύρια. Η νέα βιογραφία που «καίει» τον Μπιλ Γκέιτς
• Το «κρυφό» προσόν των μεγάλων μυαλών: Τι κοινό έχουν ο Μπιλ Γκέιτς, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι και άλλοι ιδιοφυείς