Ελλάδα-Τουρκία: Έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου 213 εκατ. ευρώ το 2020

Για μία δεκαετία, από το 2009, το εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδας – Τουρκίας ήταν πλεονασματικό υπέρ της Ελλάδας (με εξαίρεση το 2016) αλλά το 2020 η αξιοσημείωτη μείωση των ελληνικών εξαγωγών πετρελαιοειδών (-56,14%) ανέστρεψε το εμπορικό ισοζύγιο διαμορφώνοντας για την Ελλάδα έλλειμμα ύψους 213 εκατ. ευρώ (-787%).

Σύμφωνα με στοιχεία της Πρεσβείας μας στην Άγκυρα, η λειτουργία του διυλιστηρίου STAR στη Σμύρνη, καθώς και αντίστοιχες επενδύσεις που υλοποιούνται με ταχύ ρυθμό σε άλλες περιοχές της Τουρκίας, εκτιμάται ότι θα υποκαταστήσουν σε μεγάλο βαθμό τις ελληνικές εξαγωγές πετρελαιοειδών, τροποποιώντας έτι περαιτέρω τη σημερινή εικόνα.

Tο διμερές εμπόριο χαρακτηρίζεται διαχρονικά από την κυρίαρχη συμμετοχή (50%-70%) των προϊόντων διύλισης πετρελαίου/καυσίμων στη σύνθεση των ελληνικών εξαγωγών και την ολοένα αυξανόμενη διεύρυνση του μείγματος των τουρκικών εξαγωγών.

Σύμφωνα με τα επικαιροποιημένα στοιχεία του 2020 η Ελλάδα είναι στην 33η θέση μεταξύ των χωρών προέλευσης εισαγόμενων προϊόντων στην Τουρκία ενώ είναι 23η στην λίστα χωρών προορισμών τουρκικών προϊόντων, με μερίδιο στις άμεσες ξένες επενδύσεις στη γειτονική χώρα 48 εκατ. δολ..

Η Ελλάδα κατέλαβε επίσης την 21η θέση μεταξύ των χωρών προορισμών τουρκικών κεφαλαίων το 2020 με επενδύσεις ύψους 11 εκατ. δολ. και εμφάνισε έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου το 2020 213 εκατ. ευρώ (-787%).

Ο συνολικός όγκος εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών το 2020 μειώθηκε, σε σχέση με το προηγούμενο έτος, κατά 26,2% σε 2,9 δισ. ευρώ και οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε 1,34 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 32,2%, τοποθετώντας την Τουρκία στην 6η θέση μεταξύ των χωρών-προορισμών των ελληνικών προϊόντων (4η θέση το 2019).

Οι εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές εμπορικές σχέσεις, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΟΕΥ στην Άγκυρα, μπορούν να αποδοθούν τόσο στην ανταγωνιστικότητα των τουρκικών προϊόντων λόγω αντικειμενικών παραγόντων (μέγεθος εγχώριας αγοράς, χαμηλότερο εργατικό και λειτουργικό κόστος) όσο και στον προστατευτισμό της εμπορικής πολιτικής.

Ενδεικτική είναι η μείωση των ελληνικών εξαγωγών χαλκοσωλήνων από 43 εκατ. ευρώ το 2017 σε 26,6 εκατ. ευρώ το 2020 (-38,1%), μετά την επιβολή τουρκικών δασμών antidumping αλλά και η αύξηση των εισαγωγών τουρκικών ιχθυηρών (κατ. 0302) από 31,1 εκατ. ευρώ το 2017 σε 56,2 εκατ. ευρώ το 2020 (+80%).

Τα σημαντικότερα ελληνικά προϊόντα που εξάγουμε στην Τουρκία (εκτός πετρελαιοειδών που αποτελούν 36% της συνολικής αξίας) είναι: βαμβάκι (14%), πολυμερή προπυλενίου, μηχανές επεξεργασίας δεδομένων, προϊόντα αργιλίου, ρύζι, χαλκοσωλήνες, φάρμακα, χρυσός, εντομοκτόνα, λιπάσματα, υφάσματα, απορρίμματα χαρτιού, χρώματα, πούρα/τσιγάρα, πέτρες, κοσμήματα και σκάφη.

Για το 2020, επισημαίνεται η εντυπωσιακή αύξηση των ελληνικών εξαγωγών: αργύρου (1.233%), φαρμάκων (608%), φυτικού λίπους (333%), τεχνητών δερμάτων (345%), σκαφών (72%), εντομοκτόνων (53%), υφασμάτων (53%) και καλλυντικών (53%). Από την άλλη πλευρά, μειώθηκαν οι ελληνικές εξαγωγές: ορυκτέλαιων (-58%), βαμβακιού (-24%), και απορριμμάτων χαρτιού (-27,6%).

Οι εισαγωγές χρυσού

Η σημαντικότερη χώρα-προμηθευτής της Τουρκίας το 2020 ήταν η Κίνα (23 δισ. δολ., +20,4%), ξεπερνώντας τη Γερμανία (21,7 δισ. δολ., +12,6%). Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν η Ρωσία, οι ΗΠΑ, η Ιταλία, το Ιράκ, η Ελβετία, η Γαλλία και η Κορέα. Επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, η εντυπωσιακή αύξηση των εισαγωγών από το Ιράκ (+206,2%), την Ελβετία (+130,2%) και τη Λιβύη (+245,6%), κυρίως λόγω της αύξησης των εισαγωγών χρυσού (ΚΣΟ 7108) από τις εν λόγω χώρες. Συγκεκριμένα, οι εισαγωγές χρυσού από το Ιράκ το 2020 ανήλθαν σε 7,9 δισ. δολ., αυξημένες κατά 230,8% και από την Ελβετία ανήλθαν σε 4,7 δισ. δολ., αυξημένες κατά 170%, ενώ από τη Λιβύη σημείωσαν εντυπωσιακή αύξηση της τάξης του 498% σε 1,3 δισ. δολ..

Τα προϊόντα που εισήγαγε η Τουρκία, μετά τα πετρελαιοειδή (29 δισ. δολ.), είναι: πολύτιμοι λίθοι, λέβητες/μηχανολογικές συσκευές, ηλεκτρικός εξοπλισμός, οχήματα και προϊόντα σιδήρου/χάλυβα. Ιδιαιτέρως σημαντική ήταν η αύξηση των εισαγωγών πολύτιμων λίθων (+99%), καθώς και των οχημάτων (+53%). Μείωση σημείωσαν οι εισαγωγές πετρελαιοειδών (-31%)

Ως προς τις χώρες-προορισμού των τουρκικών εξαγωγών, η Γερμανία διατήρησε την πρώτη θέση αν και σημειώθηκε μικρή πτώση σε σχέση με το 2019 (16 δισ. δολ., -3,9%). Ακολουθούν το Ην. Βασίλειο, οι ΗΠΑ, το Ιράκ και η Ιταλία. Η Ελλάδα κατέλαβε την 23η θέση. Σημειώνεται ότι ήδη από το τέλος 2020 άρχισαν να γίνονται αισθητές στις τουρκικές εξαγωγές οι επιπτώσεις του ανεπίσημου σαουδαραβικού μποϊκοτάζ στα τουρκικά προϊόντα. Συνολικά, το 2020 οι τουρκικές εξαγωγές προς τη Σαουδική Αραβία (18η θέση) μειώθηκαν κατά 23,9% (2,5 δισ. δολ.) και αναμένεται περαιτέρω μείωση το 2021.