Σε κρίσιμο σταυροδρόμι η ΕΚΤ – Τι θα γίνει με τα ελληνικά ομόλογα
Νέα, ευέλικτα προγράμματα και εργαλεία αναζητούν οι υπεύθυνοι χάραξης νομισματικής πολιτικής της Ευρωζώνης, με τις αντιπαραθέσεις να γίνονται ολοένα και πιο έντονες καθώς αναζητείται κοινή συνισταμένη και σύγκλιση απόψεων σε σχέση με το κατά πόσο υπάρχει περιθώριο ελιγμών ή ακόμη και πιθανής επέκτασης.
Αν μη τι άλλο, κάτω από ένα επιφανειακό στρώμα συναίνεσης κρύβονται μεγάλες διαφορές και μια υποβόσκουσα ένταση που χωρίζει τα «γεράκια» από τα «περιστέρια».
«Μήλον της Έριδος» τα τρέχοντα και μελλοντικά μέτρα στήριξης, με το πανδημικό πρόγραμμα στήριξης, ύψους 1,8 τρισεκ. ευρώ, βάσει του οποίου η ΕΚΤ αγοράζει -αν και δεν έχουν επενδυτική βαθμίδα- ελληνικά ομόλογα, να είναι στο επίκεντρο.
Αδύναμες οικονομίες με υψηλό χρέος, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία πιέζουν για συνέχισή του, ενώ από την άλλη οι Βόρειοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις πληθωριστικές πιέσεις… Σύμφωνα με την Pictet, «μόλις τελειώσει η πανδημική κρίση, η ΕΚΤ θα αποσύρει τη στήριξή της. Ωστόσο, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα θελήσουν να εξασφαλίσουν ότι όλα θα πάνε καλά».
Το πρόγραμμα PEPP
Όταν ξεκίνησε το PEPP, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ διεμήνυσε ότι δεν υπάρχουν όρια στη στήριξη που θα παρέχεται στις οικονομίες.
Αν μη τι άλλο, αυτή η δήλωση αποτελούσε προαναγγελία απόκλισης από τους υφιστάμενους κανόνες, συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων «ορίων έκδοσης, οι οποίοι ορίζουν πως το Ευρωσύστημα δεν μπορεί να κατέχει περισσότερο από το 33% των μεμονωμένων κρατικών ομολόγων.
Αυτό εξακολουθεί να ισχύει για το παλαιότερο πρόγραμμα αγορών περιουσιακών στοιχείων, γνωστό ως APP, και αποσκοπεί στην αποτροπή παράνομης νομισματικής χρηματοδότησης. Αξιωματούχοι ανέφεραν ότι το PEPP θα ακολουθούσε μια «ευέλικτη» κατανομή εξαγορών μεταξύ των κρατών μελών, αντί να τηρήσει τη λεγόμενη «κλείδα κεφαλαίου», που συνδέει τις αγορές με το μέγεθος κάθε οικονομίας.
Επιπλέον, το πρόγραμμα συμπεριέλαβε το χρέος της ελληνικής κυβέρνησης που εξαιρέθηκε από την APP λόγω των αξιολογήσεων «junk» και δεν δεσμεύτηκε για ρητό μηνιαίο ρυθμό αγορών.
Η συμπερίληψη των ελληνικών ομολόγων σε αυτό το πρόγραμμα είναι από τις λιγότερο αμφιλεγόμενες επιλογές, καθώς η χώρα μπορεί να κερδίσει την επενδυτική βαθμίδα έως το 2022. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας εκτιμά ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να αγοράζει τους τίτλους της χώρας μας με κάθε τρόπο.
Πώς θα λειτουργήσει η μελλοντική αγορά ομολόγων;
Μια λύση θα μπορούσε να προβλέπει την αγορά περισσότερου χρέους από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που έχει όριο έκδοσης στο 50%. Ο Ιταλός κυβερνήτης Ignazio Visco λέει ότι η ΕΚΤ «μπορεί να καταλήξει» να κάνει ακριβώς αυτό. Ο Visco προκρίνει επίσης μια ευρύτερη ερμηνεία της «ευελιξίας» για μελλοντικά προγράμματα λέγοντας ότι «θα βοηθήσει κατά των απροσδόκητων σοκ και θα συμβάλει στην αποφυγή κατακερματισμού που μπορεί να αυξηθεί ξανά».
Άλλοι διαφωνούν. Ο Βέλγος κυβερνήτης Pierre Wunsch λέει ότι η ΕΚΤ έχει αποδειχθεί «ευέλικτη» στο παρελθόν και μπορεί να ανταποκριθεί σε σοκ που προκύπτουν, αντί να αλλάξει εργαλεία τώρα. Ο Εσθονός Madis Muller δεν πιστεύει ότι «μπορούμε να εφαρμόσουμε την ευελιξία που υπήρχε για το PEPP».
Η ΕΚΤ, πάντως. επειδή δεν θέλει να δημιουργήσει νέα κρίση χρέους στην Ελλάδα σχεδιάζει να δώσει waiver, δηλαδή δυνατότητα να παραμείνει σε πρόγραμμα για άλλους 6 με 12 μήνες η Ελλάδα έως ότου αποκτήσει επενδυτική βαθμίδα.
Σημαντική εξέλιξη ίσως αποτελέσει μια απόφαση απόκλισης από την κεφαλαιακή κλείδα. Σύμφωνα με την Commerzbank, υπάρχουν διάφοροι λόγοι που βασικά επιτρέπουν περιθώριο για ορισμένες, όχι ακριβώς ποσοτικοποιήσιμες αποκλίσεις από την κλείδα κεφαλαίου.
Η κεφαλαιακή κλείδα για την Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή (2,5%), αλλά, με βάση τη λογική, μια τέτοια προσαρμογή θα πρέπει να είναι πιθανή εάν δεν είναι δυνατή η απόκτηση ομολόγων από άλλες χώρες.
Υπό συγκεκριμένους όρους, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι θα επιτραπεί στην ΕΚΤ να μειώσει τις αγορές γερμανικών ομολόγων σε κάποιο βαθμό, επειδή σε αυτή την περίπτωση θα έχει «επιτευχθεί» το ανώτατο όριο αγορών και, ως εκ τούτου, να αυξήσει τις αναλογικές αγορές από άλλες χώρες.
Σημειώνεται πως οι παρεμβάσεις της EKT έχουν συμβάλει στη συρρίκνωση και συγκράτηση του κόστους δανεισμού των χωρών της ευρωζώνης.
Η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου βρίσκεται σε ιστορικά καλές επιδόσεις εν μέσω της πανδημίας.
Το «backstop fund»
Αρκετά από τα μέλη του συμβουλίου δήλωσαν ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να μετατοπιστεί από την αγορά ενός σταθερού μηνιαίου ποσού στο πλαίσιο του παραδοσιακού προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων σε ένα συνολικο ποσό ομολόγων τα οποία θα αγοράζει.
Υπογράμμισαν ότι θα μπορούσε επίσης να δημιουργήσει ένα νέο «backstop fund» πέραν από το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί μόνο ως απάντηση σε διαταραχές στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
