Ελληνική βιομηχανία πλαστικών: Οι αμερικανικοί δασμοί, η πράσινη μετάβαση και ο κίνδυνος της Κίνας
Οι γεωπολιτικές εξελίξεις στο παγκόσμιο σκηνικό επηρεάζουν σημαντικά την οικονομική σταθερότητα της Γηραιάς Ηπείρου, θέτοντας σε κίνδυνο την βιωσιμότητα νευραλγικών πυλώνων ανάπτυξης, όπως είναι η ευρωπαϊκή βιομηχανία πλαστικών, η οποία καλείται πλέον να ανταποκριθεί σε τρεις προκλήσεις στρατηγικού χαρακτήρα: τη συρρίκνωση του ευρωπαϊκού αποτυπώματος στο παγκόσμιο εμπορικό ισοζύγιο, τη διαρκή υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας έναντι τρίτων χωρών και την κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αιχμή του δόρατος την επιβολή δασμών σε κρίσιμες πρώτες ύλες και βιομηχανικά προϊόντα.
Όπως υπογραμμίζει ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος (ΣΒΠΕ), σε αυτό το ήδη σύνθετο περιβάλλον, οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή επιτείνουν τη ρευστότητα, διαταράσσοντας εφοδιαστικές αλυσίδες, αυξάνοντας το κόστος μεταφοράς και ενισχύοντας την αστάθεια στην πρόσβαση σε βασικά υλικά.
Στα παραπάνω δεδομένα πρέπει να συνυπολογιστεί η σταδιακή ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας περιοχών, όπως η Κίνα, που ανάγεται πλέον στον μεγαλύτερο εμπορικό παίκτη διεθνώς, καθώς επίσης και των ΗΠΑ, οι οποίες αυξάνουν με ταχύτατους ρυθμούς την παραγωγικότητα και επενδύουν συστηματικά στην τεχνολογική καινοτομία, διαθέτοντας έτσι ένα ισχυρό προβάδισμα.
Την ίδια ώρα, μελέτη που εκπόνησε η Plastics Europe δείχνει ότι το μερίδιο της Ε.Ε. στην παγκόσμια παραγωγή πλαστικών βαίνει μειούμενο, ενώ για πρώτη φορά μετά το 2018 καταγράφεται πτώση, όχι μόνο της παραγωγής πρωτογενών πολυμερών, αλλά και των ανακυκλωμένων υλικών. «Πρόκειται για εξέλιξη που απειλεί να εκτροχιάσει την υλοποίηση του “Plastics Transition Roadmap”, του ευρωπαϊκού σχεδίου πράσινης μετάβασης του κλάδου. Παρά την προσωρινή αναστολή εφαρμογής των δασμών που είχε εξαγγείλει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η αβεβαιότητα κυριαρχεί στον κλάδο των πλαστικών» επισημαίνουν μέλη του ΣΒΠΕ.
Υπογραμμίζουν δε πως η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εξετάσει την επιβολή δασμών στις εισαγωγές πολυμερών από τις ΗΠΑ προκαλεί έντονο προβληματισμό στον κλάδο. Σύμφωνα με την EuPC, οι δασμοί αυτοί συνιστούν άμεση απειλή για 50.000 μεταποιητικές επιχειρήσεις πλαστικών στην Ευρώπη και τα 1,6 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που στηρίζουν. Οι επιπτώσεις, όπως προειδοποιεί, περιλαμβάνουν αυξήσεις στο κόστος πρώτων υλών, κύμα φθηνών εισαγόμενων τελικών προϊόντων, αναστολή επενδύσεων σε ανακύκλωση και υπονόμευση των ευρωπαϊκών στόχων για την κυκλική οικονομία.
Ποιες οι επιπτώσεις για την Ελλάδα
Φυσικά το domino effect συμπαρασύρει και την εγχώρια βιομηχανία πλαστικών, η οποία, όπως τόνισε ο Αντιπρόεδρος του ΣΒΠΕ, Chief Innovation & Sustainability Officer του Ομίλου Πλαστικά Θράκης, Στέλιος Κακουλίδης, απαριθμεί περισσότερες από 300 επιχειρήσεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 3,5% του ΑΕΠ.
«Η αλήθεια είναι πως βιώνουμε πρωτόγνωρες καταστάσεις που δεν έχουν ξανασυμβεί. Για πρώτη φορά στα χρονικά, στις Βρυξέλλες έχουν ανοίξει θέματα προς συζήτηση που ποτέ στο παρελθόν δεν θα μπορούσε κανείς να τα βάλει στο τραπέζι. Αφενός εξαιτίας του Τράμπ, αλλά και των εκθέσεων του Ντράγκι – Λέτα και βεβαίως λόγω Αμβέρσας. Πλέον έχει γίνει αντιληπτό ότι η βιομηχανική παραγωγή κινδυνεύει σοβαρά και κάποιοι τομείς πρέπει να σωθούν. Έχουν αποφασίσει ότι θα κάνουν πράγματα και κυρίως να στηρίξουν στην πράξη οτιδήποτε έχει σχέση με το made in Europe».
Υπενθυμίζεται ότι ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος έστειλε επιστολή απευθυνόμενος στην πολιτική ηγεσία και τους Έλληνες ευρωβουλευτές, υπογραμμίζοντας ότι η επιβολή δασμών σε κρίσιμες πρώτες ύλες όπως το πολυαιθυλένιο θα πλήξει σοβαρά την εγχώρια παραγωγή, καθιστώντας τα ελληνικά προϊόντα λιγότερο ανταγωνιστικά σε σχέση με εκείνα τρίτων χωρών.
Αναφερόμενος στα Πλαστικά Θράκης, ο κ. Κακουλίδης, παραδέχτηκε ότι υπάρχει μια ευρύτερη ανησυχία, ωστόσο οι αμερικανικοί δασμοί δεν είναι κάτι που επηρεάζει βαθιά τη δραστηριότητα του ομίλου. «Σίγουρα δημιουργείται μια ανησυχία σε κάποιον που θέλει να κάνει κάτι, να επιχειρήσει σε μια νέα αγορά. Εμείς δραστηριοποιούμαστε εδώ και χρόνια στις ΗΠΑ και το 89% των πωλήσεων μας πραγματοποιείται εκτός Ελλάδος».
Ο όμιλος Πλαστικά Θράκης έχει εργοστάσια σε πέντε χώρες, μεταξύ των οποίων, Ιρλανδία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Μ. Βρετανία και ΗΠΑ και το 1/3 των προϊόντων αφορούν τεχνητά υφάσματα στα οποία χρησιμοποιείται και ανακυκλωμένο πλαστικό.
«Διαθέτουμε ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο προϊόντων. Παράγουμε γεωσυνθετικά υφάσματα, που μπαίνουν κάτω από δρόμους, κτήρια και σιδηρόδρομους για να σταθεροποιούν το έδαφος, αλλά και στις άκρες των ποταμών. Έχουμε επίσης υλικά που αξιοποιούνται στις μονώσεις των κτηρίων, στην αγροτική παραγωγή, στα θερμοκήπια και κάποια πάνε αποκλειστικά στο εξωτερικό. Να σας δώσω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Στην Πολωνία, που είναι και η μεγαλύτερη παραγωγός μανιταριών στην Ευρώπη, προστατεύουν πάρα πολύ́ τα μανιτάρια και τις φράουλες. Εδώ δεν έχει μπει τόσο στην κουλτούρα των Ελλήνων αγροτών». Ο κ. Κακουλίδης πρόσθεσε πως το 1/3 της δουλειάς του Ομίλου έχει να κάνει με το packaging.
Πώς θα κινηθεί η Ευρώπη
Μπροστά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να αναλάβει πρωτοβουλίες ουσίας, προτού οι επιπτώσεις γίνουν μη αναστρέψιμες. Το βάρος πέφτει στην απόσυρση των σχεδιαζόμενων δασμών, τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με αντισταθμιστικά μέτρα, τη διασφάλιση της ομαλής πρόσβασης σε πρώτες ύλες, καθώς επίσης και στην επιβολή αντίστοιχων δασμολογικών μέτρων και για τα εισαγόμενα τελικά προϊόντα, ώστε να διατηρηθεί ισότιμος ανταγωνισμός.
«Η υιοθέτηση μιας συνεκτικής ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής και η έμπρακτη στήριξη των παραγωγικών επενδύσεων σε καινοτομία, ανακύκλωση και ενεργειακή αποδοτικότητα θα πρέπει να αποτελέσουν πυλώνες των παρεμβάσεων αυτών. Σε αυτή τη συγκυρία δεν θα πρέπει να διακυβευθεί η συνοχή ενός κλάδου που αποτελεί θεμέλιο λίθο της ευρωπαϊκής παραγωγής και συμβάλλει ουσιαστικά τόσο στην ανθεκτικότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων όσο και στην υλοποίηση των στόχων για την πράσινη μετάβαση της ευρωπαϊκής οικονομίας» καταλήγει ο ΣΒΠΕ.
