Τα προβλήματα της κοινωνίας χρειάζονται τα καλύτερα επιχειρηματικά μυαλά

του Alan Murray

Έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από τότε που ο σύνδεσμος αμερικανικών βιομηχανιών Business Roundtable κυκλοφόρησε τη δήλωση εταιρικού σκοπού των μελών του, θέτοντας τα συμφέροντα των εργαζομένων, των πελατών, των κοινοτήτων και του περιβάλλοντος σε ισότιμη βάση με τα συμφέροντα των μετόχων.

Η αλλαγή συνάντησε ευρεία αποδοχή μεταξύ των ηγετών των εταιρειών της λίστας Fortune 500, ακόμη και μεταξύ των επενδυτών. Το μεγαλύτερο μέρος της κριτικής δεν προήλθε από άτομα που διαφωνούν με τους στόχους, αλλά από εκείνα που αναρωτιούνται πώς θα μεταφραστούν οι λέξεις σε δράση και ποια μεγέθη θα χρησιμοποιηθούν για τη μέτρηση της προόδου και για να λογοδοτήσουν οι εταιρείες.

Ωστόσο, παραμένουν και κάποιοι επιφυλακτικοί που προσκολλώνται στην ιδέα της υπεροχής των μετόχων. Ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της Exxon, Rex Tillerson, που υπήρξε και υπουργός Εξωτερικών του Τραμπ, φαίνεται να είναι ένας από αυτούς. «Πιθανότατα θα είχα αντισταθεί σε αυτό εάν βρισκόμουν ακόμη στην εκτελεστική επιτροπή εκεί», είπε ο Tillerson αναφορικά με τη δήλωση του Business Roundtable σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Insigniam Quarterly.

«Δεν νομίζω ότι είναι υγιές για μια ομάδα CEO να συναντιούνται και να λένε ότι όλοι θα συμφωνήσουν να συμπεριφέρονται με έναν τρόπο. Η επιχειρηματική δραστηριότητα του καθενός είναι διαφορετική. Ο οργανισμός του καθενός είναι διαφορετικός. Με αυτόν τον τρόπο δεν είμαι σίγουρος ότι έχεις την προσοχή σου στραμμένη στα συμφέροντα των μετόχων σου».

Το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο οικονομολόγος Greg Mankiw – ο οποίος υπηρέτησε ως επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Προέδρου George W. Bush – εισήλθε στη συζήτηση με ένα άρθρο του στους New York Times. Οι διευθύνοντες σύμβουλοι δεν είναι κατάλληλοι για τη λήψη ευρύτερων κοινωνικών αποφάσεων, υποστήριξε. Η προσέγγιση του Business Roundtable «αναμένει από τα στελέχη να είναι ικανοί κοινωνικοί σχεδιαστές και όχι στενά εστιασμένοι φορείς μεγιστοποίησης του κέρδους. Είναι απίθανο τα εταιρικά στελέχη, με την επιχειρηματική τους κατάρτιση και την περιορισμένη εμπειρία τους, να έχουν τις δεξιότητες για να διαδραματίσουν καλά αυτόν τον ρόλο». Μεγιστοποιήστε τα κέρδη, τονίζει ο ίδιος, και έχετε τις καλύτερες πιθανότητες μεγιστοποίησης της κοινωνικής ευημερίας.

Ο Mankiw θέτει τρεις επιφυλάξεις στον κανόνα ευημερίας του, σε συμφωνία με τα κλασικά οικονομικά:

1) Χρειάζεται κυβέρνηση για να προστατεύσει τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και το κράτος δικαίου, και να αποτρέψει τη διαφθορά.

2) Αν και οι ελεύθερες αγορές μπορούν να οδηγήσουν στη μεγιστοποίηση της οικονομικής πίτας, δεν διασφαλίζουν την ισότιμη διανομή της. Η κυβέρνηση πρέπει να το κάνει αυτό.

3) Οι δραστηριότητες της αγοράς μπορεί να έχουν σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες – όπως οι εκπομπές άνθρακα που οδηγούν στην κλιματική αλλαγή – που μπορεί να χρειάζεται να διορθωθούν με κυβερνητική δράση.

Σε έναν θεωρητικό κόσμο με μια καλά λειτουργούσα κυβέρνηση, η άποψη του Mankiw μπορεί να είχε νόημα. Αλλά στον κόσμο που ζούμε, όπου η ικανότητα των κυβερνήσεων να αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα όπως η ανισότητα και η κλιματική αλλαγή ελαττώνεται εδώ και δεκαετίες, μου φαίνεται λογικό τα καλύτερα επιχειρηματικά μας μυαλά να στραφούν περισσότερο στα πιεστικά προβλήματα της κοινωνίας – για χάρη της κοινωνίας, και για τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των μετόχων τους.