Τι είναι το tapering και πότε θα αρχίσει η ΕΚΤ να το εφαρμόζει

Η μεγάλη συζήτηση που απασχολεί τους αναλυτές είναι πότε θα ξεκινήσει η ΕΚΤ το «tapering». Σίγουρα θα το έχετε δει να γράφετε σε διάφορα άρθρα σε ΜΜΕ ως όρος.

Ο όρος αυτός αναφέρεται στον περιορισμό του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης ή αλλιώς QE από την κεντρική τράπεζα.

Με τη συγκεκριμένη λέξη περιγράφηκε η απόφαση της Fed στις ΗΠΑ το 2013 να σταματήσουν σταδιακά τη χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος με 85 δισ. δολ. τον μήνα. Τότε το δολάριο και οι αποδόσεις των treasuries εκτινάχθηκαν μόλις η Fed άφησε να εννοηθεί πως θα περιορίσει σταδιακά την ποσοτική χαλάρωση.

Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα στο να μειώσει το QE λόγω της ισχυρότερης ανάπτυξης και στο να αναγνωρίσει ότι οι αγορές παραμένουν νευρικές και ο πληθωρισμός αδύναμος. Είναι μια πρόκληση που αντιμετωπίζει μαζί με άλλες κορυφαίες κεντρικές τράπεζες, κυρίως τη Fed στις ΗΠΑ, η οποία έχει και αυτή έναν στόχο για πληθωρισμό 2% που δεν έχει επιτευχθεί ακόμα.

Σε κάθε περίπτωση, η νομισματική τόνωση από την ΕΚΤ έχει βοηθήσει την ευρωζώνη να ξεπεράσει την ανάπτυξη των ΗΠΑ φέτος, χαλαρώνοντας τις συνθήκες χρηματοδότησης για τις κυβερνήσεις, τις εταιρείες και τα νοικοκυριά.

Σε σημερινό δημοσίευμα του Reuters, οι αναλυτές εκτιμούν ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ανακοινώσει τον Οκτώβριο μια εξάμηνη παράταση στο πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων αλλά θα μειώσει το ποσό που αγοράζει κάθε μήνα στα 40 δισεκ. ευρώ από τον Ιανουάριο από 60 δισ. ευρώ που είναι σήμερα.

Η ευρωζώνη καταγράφει πρόσφατα καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με οποιαδήποτε περίοδο μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση. Αυτό έχει τροφοδοτήσει τις προσδοκίες ότι η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε σταδιακή περιστολή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE) ύστερα από δύο και πλέον χρόνια αγορών ομολόγων κατά τα οποία απέκτησε κυρίως κρατικούς τίτλους αξίας άνω των 2 τρισ. ευρώ.

Σύμφωνα με την έρευνα του Reuters, που πραγματοποιήθηκε στις 11-14 Σεπτεμβρίου, η ανάκαμψη της οικονομικής ανάπτυξης θα διατηρηθεί τον επόμενο χρόνο. Αλλά ο πληθωρισμός δεν αναμένεται να φθάσει στο στόχο της κεντρικής τράπεζας για επίπεδα κοντά αλλά κάτω του 2%, τουλάχιστον όχι πριν το 2019.

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου του Σεπτεμβρίου ότι η κεντρική τράπεζα εξετάζει το πώς να μειώσει τις μηνιαίες αγορές ομολόγων των 60 δισεκ. ευρώ και ότι θα είναι έτοιμη με ένα σχέδιο τον Οκτώβριο.

Ενώ η αντίστοιχη έρευνα του Reuters την 1η Σεπτεμβρίου εμφάνισε τον Οκτώβριο ως την πιθανότερη ημερομηνία, οι οικονομολόγοι συμφωνούν πλέον σχεδόν ομόφωνα. Μόνο δύο από τους 52 που συμμετείχαν στην έρευνα εκτίμησαν ότι η ΕΚΤ θα περιμένει έως τον Δεκέμβριο, όταν αναμένεται να ολοκληρωθεί το τρέχον πρόγραμμα.

Η ΕΚΤ αναμένεται να ανακοινώσει μια εξάμηνη παράταση στο QE, σύμφωνα με την ενδιάμεση εκτίμηση 39 οικονομολόγων που απάντησαν μια επιπλέον ερώτηση, με το πρόγραμμα έτσι να προχωρά έως τα τέλη Ιουνίου. Οι προβλέψεις κυμαίνονταν από 3 έως 12 μήνες.

Ωστόσο, η απόφαση για να αρχίσει η περιστολή των αγορών ομολόγων στο άμεσο μέλλον έχει και μια πρακτική διάσταση: η τράπεζα ήδη κατέχει ένα μεγάλο μέρος της αγοράς κρατικών ομολόγων της ευρωζώνης.

«Μια συνέχιση του QE με την ίδια μορφή το 2018, όπως ακούγεται από κάποιους, δεν φαίνεται να αποτελεί επιλογή… καθώς η έλλειψη των προς αγορά ομολόγων θέτει ένα σκληρό, τεχνικό περιορισμό στο πρόγραμμα του QE», σημείωσε αναλυτής στην SEB.

Ερωτηθέντες για το ποιο θα είναι το μηνιαίο ποσό αγορών της ΕΚΤ από τον Ιανουάριο, η ενδιάμεση εκτίμηση από αντίστοιχο αριθμό συμμετεχόντων ήταν 40 δισεκ. ευρώ, από τα 60 δισεκ. ευρώ σήμερα. Οι προβλέψεις κυμαίνονταν μεταξύ 30 δισεκ και 50 δισεκ. ευρώ.

Σε ερώτηση για το πότε θα τερματίσει τελείως το πρόγραμμα η ΕΚΤ, οι 31 από τους 33 οικονομολόγους δήλωσαν έως το τέλος του επόμενου έτους, συμπεριλαμβανομένων και έξι που είπαν ότι μπορεί να ολοκληρωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2018. Οι υπόλοιποι δύο απάντησαν ότι οι αγορές θα σταματήσουν κάποια στιγμή το 2019.