Εργασία μετά τη σύνταξη: Το μεγάλο ευρωπαϊκό χάσμα Βορρά – Νότου
-
Τεράστιο βόρειο–νότιο χάσμα: Σε Εσθονία, Νορβηγία και Βαλτικές χώρες έως και 55% των συνταξιούχων συνεχίζουν την εργασία τους, ενώ σε χώρες όπως Ελλάδα, Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία τα ποσοστά πέφτουν στο 5–10%.
-
Διαφορετικά συστήματα – διαφορετικά κίνητρα: Στον Βορρά η εργασία μετά τη σύνταξη αυξάνει την ανταποδοτικότητα, ενώ στον Νότο τιμωρείται με φόρους, γραφειοκρατία και πιθανές περικοπές σύνταξης.
-
Οικονομικά vs κοινωνικά κίνητρα: Οι Βαλτικές χώρες ωθούνται από ανάγκη, η Νορβηγία από εργασιακή ικανοποίηση, ενώ η Σουηδία και η Φινλανδία από την ανάγκη κοινωνικής συμμετοχής.
Στην Ευρώπη, περίπου ένας στους πέντε συνταξιούχους κάτω των 70 συνεχίζει να εργάζεται μέσα στους πρώτους έξι μήνες μετά τη συνταξιοδότηση. Τα στοιχεία της έκθεσης OECD – Pensions at a Glance αποκαλύπτουν μια εντυπωσιακή βόρεια–νότια ανισότητα, η οποία επιβεβαιώνεται και από τα νεότερα δεδομένα της Eurostat που παρουσιάζει η Statista.
Στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης και της Βαλτικής, τα ποσοστά είναι εντυπωσιακά υψηλά:
-
Εσθονία: 55% των νέων συνταξιούχων συνεχίζουν να εργάζονται,
-
Νορβηγία: 47,6%,
-
Σουηδία: 33,1%,
-
Ιρλανδία: 29,1%,
-
Τσεχία: 27,7%.
Στο άλλο άκρο της κλίμακας βρίσκονται οι χώρες του Νότου: Βέλγιο, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία, όπου μόλις ένας στους δέκα ή και λιγότεροι συνταξιούχοι εργάζονται παράλληλα με τη σύνταξή τους. Στη Γερμανία, το ποσοστό κινείται σε χαμηλά επίπεδα, 14,3%, παρά το ισχυρό εργασιακό της μοντέλο.
Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι το 30%–50% όσων συνεχίζουν να εργάζονται το κάνουν με μειωμένο ωράριο ή σε εντελώς διαφορετικό ρόλο, χωρίς αυτό να συνδέεται απαραίτητα με τα υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης.
Γιατί υπάρχει αυτό το χάσμα;
Η OECD εντοπίζει δομικούς παράγοντες πίσω από την ανισότητα:
-
Στον Βορρά, πολλά συνταξιοδοτικά συστήματα είναι ανταποδοτικά: όσο περισσότερο εργάζεται κανείς, τόσο υψηλότερη η σύνταξη. Επιπλέον, τα φορολογικά και ασφαλιστικά αντικίνητρα είναι περιορισμένα → η συνέχιση της εργασίας είναι εύκολη, αποδοτική και νομικά απλοποιημένη.
-
Στον Νότο, κυριαρχούν κρατικά χρηματοδοτούμενα, άκαμπτα συστήματα, με αυστηρούς κανόνες: η εργασία μετά τη σύνταξη μπορεί να οδηγήσει σε φορολογικές επιβαρύνσεις, περικοπές σύνταξης ή νομικές δυσκολίες. Η πρώιμη συνταξιοδότηση αποτελεί βαθιά ριζωμένη πρακτική.
Διαφορετικά κίνητρα ανά χώρα
Οι λόγοι που ωθούν τους συνταξιούχους να συνεχίσουν να εργάζονται ποικίλλουν σημαντικά:
-
Βαλτικές χώρες → κυρίως οικονομική ανάγκη.
-
Νορβηγία → πλειοψηφία το κάνει επειδή απολαμβάνει τη δουλειά.
-
Φινλανδία & Σουηδία → οι λόγοι είναι μεικτοί: από την οικονομική ενίσχυση έως την κοινωνική σύνδεση και την ανάγκη για ενεργή συμμετοχή.
Το αποτέλεσμα είναι ένα έντονα διχασμένο ευρωπαϊκό τοπίο, όπου η συνέχιση της εργασίας μετά τη συνταξιοδότηση αντικατοπτρίζει τόσο τη δομή των συστημάτων όσο και τις κοινωνικές προτιμήσεις κάθε χώρας.
