Εισοδήματα: Το χάσμα με την ΕΕ και οι αβεβαιότητες
Η ελληνική οικονομία εμφανίζει κορυφαίες επιδόσεις στην ΕΕ ως προς τους ρυθμούς ανάπτυξης αλλά σε επίπεδο κατά κεφαλήν ΑΕΠ εξακολουθεί να υστερεί, ειδικά στην περιφέρεια, με την όποια αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών να απειλείται από τον πληθωρισμό.
Η χώρα μας εμφανίζεται στις χαμηλότερες θέσεις της κατάταξης των χωρών της ΕΕ με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανά μονάδα αγοραστικής δύναμης.
Η μείωση της ανεργίας και οι ενισχύσεις που προβλέπει ο προϋπολογισμός οδηγούν μεν σε αύξηση του μέσου ετήσιου εισοδήματος ωστόσο δύσκολα θα κλείσει το χάσμα με τις άλλες χώρες της ΕΕ. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις περιφέρειες της χώρας, πλην της Αττικής, ήταν κάτω του 75% του μέσου όρου της ΕΕ το 2022, με το Βόρειο Αιγαίο να εμφανίζει το δεύτερο χαμηλότερο σκορ στην ΕΕ. Στοιχεία της Eurostat έδειξαν ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης (PPS) στις περιφέρειες της ΕΕ κυμάνθηκε από 40% του μέσου όρου της ΕΕ στο Σεβεροζαπάντεν της Βουλγαρίας, έως 286% στη Νότια Ιρλανδία. Στις περιφέρειες με το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ, μετά το Σεβεροζαπάντεν στη Βουλγαρία εμφανίζεται το Βόρειο Αιγαίο. Στα χαμηλά της κατάταξης είναι και η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, η Ήπειρος, η Δυτική Ελλάδα κ.α..
Στον αντίποδα, μετά τη Νότια Ιρλανδία, οι περιφέρειες με το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν το Λουξεμβούργο, η Ανατολική και η Κεντρική Ιρλανδία, η Πράγα της Τσεχίας και η περιφέρεια της πρωτεύουσας των Βρυξελλών.
Το διάμεσο διαθέσιμο εισόδημα στη χώρα έφτανε το 2022 τα 9.520 ευρώ και εκφρασμένο σε όρους αγοραστικής δύναμης (PPS) στα 10.841 PPS. Πρόκειται για το πέμπτο χαμηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Βουλγαρία, τη Σλοβακία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, αν και εμφανίζεται βελτίωση δύο θέσεων για την Ελλάδα σε σχέση με το 2021.
Εντωμεταξύ, στοιχεία της ΕΚΤ δείχνουν ότι παρά τις ανισότητες εντός της ΕΕ, την τελευταία πενταετία καταγράφεται αύξηση πλούτου για τους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Ειδικά στην Ελλάδα, σημειώνεται αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος την τελευταία διετία (7,6% το 2022 και 7,4% το πρώτο εννεάμηνο του 2023), η οποία οδήγησε σε παράλληλη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης (σε τρέχουσες τιμές κατά 14,3% το 2022 και κατά 6,9% το εννεάμηνο του 2023). Μάλιστα η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης ξεπέρασε την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, που εμφανίστηκαν να κάνουν χρήση των αποταμιεύσεων της πανδημίας.
Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού, οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις που έχουν τεθεί σε ισχύ εκτιμάται ότι θα αυξήσουν το μέσο ετήσιο ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα το 2024 κατά 1,4%. Σε αυτό το στόχο συνεισφέρουν η περαιτέρω πτώση της ανεργίας (τον Δεκέμβριο του 2023 υποχώρησε στο 9,2%), τα μέτρα ύψους 2,5 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των εισοδημάτων και οι επενδύσεις στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Ωστόσο υπάρχουν κίνδυνοι στο σενάριο της εξέλιξης του διαθέσιμου εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών, τους οποίους οι αναλυτές της Alpha Bank συνοψίζουν σε πρόσφατη έκθεσή τους στους κινδύνους που σχετίζονται με την υποτονική οικονομική μεγέθυνση στην ΕΕ, που ενδέχεται να επιβραδύνει το ρυθμό δημιουργίας εισοδημάτων από τουριστικές ή άλλες υπηρεσίες και στις γεωπολιτικές αναταράξεις στην Ερυθρά Θάλασσα που ενδέχεται να αναζωπυρώσουν τον πληθωρισμό.
